Rynek finansowy składa się z kilku podstawowych składników. Jednym z kluczowych jest rynek kapitałowy. To na nim dochodzi do obrotu instrumentami finansowymi średnio- i długoterminowymi. W tym artykule sprawdzimy, co to jest rynek kapitałowy, czym się on charakteryzuje oraz jakie są jego instrumenty. Zapraszamy do lektury.
Rynek kapitałowy – co to?
Odpowiedzmy sobie na pytanie, czym jest rynek kapitałowy. Zgodnie z definicją rynek kapitałowy to jeden z kluczowych elementów rynku finansowego. Obejmuje przede wszystkim transakcje, które są instrumentami finansowymi o terminie zapadalności przewyższającym okres jednego roku. W związku z tym podstawową funkcją rynku kapitałowego jest mobilizacja długoterminowych kapitałów, aby z nich finansować inwestycje.
Podstawowy podział rynku kapitałowego obejmuje:
- rynek pierwotny (na nim nabywa się papiery wartościowe wprost od podmiotu je emitującego, a w trakcie transakcji ma miejsce przepływ kapitału);
- rynek wtórny (na nim obrót papierami wartościowymi odbywa się przez inne osoby/podmioty niż ich emitent, w ich trakcie nie obserwuje się przepływu kapitału, jednak mają duże znaczenie w kontekście zapewnienia płynności rynku kapitałowego).
Należy pamiętać o tym, że w ramach rynku wtórnego wyróżnia się: rynek giełdowy i pozagiełdowy (tzw. OTC Market). Ten ostatni może być nieregulowany lub regulowany. Struktura rynku kapitałowego jest więc rozbudowana i dobre jego zrozumienie wymaga czasu.
Rynek kapitałowy – instrumenty
Na rynku kapitałowym wyróżnia się kilka podstawowych instrumentów. Podstawowymi z nich są papiery wartościowe. Te mogą mieć różny charakter. Wśród nich znajdują się m.in. papiery udziałowe, czyli: akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne i certyfikaty inwestycyjne. Nieco innym instrumentem są papiery dłużne. Do tej kategorii zaliczane są m.in.: listy zastawne i obligacje. Do tego dochodzą instrumenty pochodne w postaci kontraktów terminowych.
Rynek kapitałowy w Polsce
Rynek kapitałowy w Polsce składa się z kilku podstawowych instytucji. Bardzo ważną funkcję pełni Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Inne ważne instytucje rynku kapitałowego w Polsce to: Giełda Papierów Wartościowych, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, Związek Maklerów i Doradców czy platforma New Connect. Do tego dochodzą banki: Bank Centralny (NBP), banki komercyjne i spółdzielcze, a także: domy maklerskie, doradcy inwestycyjni, publiczne rynki giełdowe, animatorzy rynku oraz indywidualni inwestorzy.
Nadzór nad rynkiem kapitałowym w naszym kraju sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Jej zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa, stabilności i przejrzystości działania rynku. Podstawowe obowiązki KNF w kontekście rynku kapitałowego to:
- udział w tworzeniu aktów prawnych regulujących funkcjonowanie rynku kapitałowego w Polsce;
- szerzenie informacji i edukacja społeczeństwa w zakresie funkcjonowania rynku kapitałowego;
- prowadzenie nadzoru nad rynkiem kapitałowym i podmiotami na nim działającymi;
- podejmowanie działań w celu stymulowania rozwoju i prawidłowego funkcjonowania rynku;
- organizowanie sądu polubownego, gdy dochodzi do sporów pomiędzy uczestnikami rynku kapitałowego w Polsce.
Jakie ryzyko występuje na rynku kapitałowym?
W obrębie rynku kapitałowego występuje określone ryzyko. Może on omieć różne źródło i być zależne od wielu czynników. Główne ryzyka na rynku kapitałowym to:
- ryzyko płynności – zdolność do szybkiej konwersji papierów wartościowych na gotówkę bez ponoszenia straty;
- ryzyko rynkowe - zależneod rynku, nieprecyzyjnie określonego czasu trwania inwestycji czy braku ochrony inwestorów przed ryzykiem;
- ryzyko finansowe – w przypadku emitentów finansujących działalność przez dług;
- ryzyko stopy procentowej – gdy dochodzi do zmian stóp procentowych, które wpływają na wartości instrumentów finansowych;
- ryzyko inflacji – zmiany w sile nabywczej pieniądza;
- ryzyko emitenta – wynika z niewydolności działania emitenta;
- ryzyko walutowe – spowodowane zmianami w kursach walut;
- ryzyko branżowe - zależne od specyfiki danej branży.
Funkcjonowanie na rynku kapitałowym wymaga odpowiedniego przygotowania. Zachęcamy do zapoznania się z innymi naszymi artykułami. Piszemy w nich m.in. o tym, jaki jest podatek od zysków kapitałowych.