Działalność nierejestrowana a konto firmowe

Czy działalność nierejestrowaną trzeba rozliczyć?

Uzyskujesz dochody? Musisz je rozliczyć. Dotyczy to także prowadzenia działalności nierejestrowanej. Zanim jednak przejdziemy do omówienia kwestii PIT a działalność nierejestrowana, przyjrzyjmy się dokładnie, na czym ten rodzaj działalności dokładnie polega.

Działalność nierejestrowana to sposób prowadzenia działalności gospodarczej bez rejestracji w odpowiednich urzędach i bez posiadania stosownej firmy. Oznacza to, że osoba, która prowadzi taką działalność, nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG).

Instytucja działalności nierejestrowanej została wprowadzona w 2018 roku przez tzw. Konstytucję Biznesu i często określana jest mianem działalności na próbę lub działalności nieewidencjonowanej. Kluczowym warunkiem jej prowadzenia, oprócz limitu przychodów, jest również brak zarejestrowanej działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Dzięki temu rozwiązaniu wiele osób może sprawdzić swój pomysł biznesowy bez natychmiastowej rejestracji firmy i ponoszenia kosztów ZUS-u.

Główne cechy charakterystyczne niezarejestrowanej działalności gospodarczej to brak formalnej rejestracji i brak obowiązkowych opłat oraz składek. Oznacza to, że prowadząc działalność w takiej formie, nie musisz dopełniać żadnych formalności ani ponosić kosztów związanych z rejestracją i prowadzeniem firmy. Nie musisz także wypełniać takich deklaracji jak PIT-4r czy PIT-5.

Jednocześnie w przypadku niezarejestrowanej działalności samodzielnie odpowiadasz za rozliczenie dochodów oraz zapłatę odpowiednich podatków. Co za tym idzie, prowadzenie takiej działalności nie zwalnia z obowiązku rozliczenia podatkowego. Musisz regularnie składać zeznanie podatkowe w terminie i płacić należne kwoty podatku dochodowego PIT.

Limit przychodu a minimalne wynagrodzenie

Jednym z najważniejszych warunków, który trzeba spełnić, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, jest limit przychodów. Oznacza to, że przychody z tej formy aktywności nie mogą w żadnym miesiącu przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2025 roku limit przychodów wynosi 3 499,50 zł miesięcznie, co przekłada się na kwotę 41 994 zł rocznie.

Co ważne, limity dotyczą przychodów należnych, czyli kwoty, którą przedsiębiorca powinien otrzymać w danym miesiącu, a nie tylko tej, jaka faktycznie wpłynęła w danym okresie na jego konto. Dotyczy to także sytuacji, w której klient spóźnia się z zapłatą za sprzedany towar czy wykonaną usługę.

Dodajmy, że przekroczenie limitu oznacza konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG w ciągu 7 dni. To zabezpiecza ciągłość rozliczeń i zapobiega powstaniu zaległości podatkowych.

Zasady opodatkowania i kwota wolna od podatku

Dochody z działalności nierejestrowanej są rozliczane na zasadach ogólnych, czyli według obowiązującej w Polsce skali podatkowej. Oznacza to, że dochód do wysokości 120 000 zł rocznie jest objęty stawką 12%, natomiast nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu według wyższej stawki, czyli 32%. Dzięki temu osoby o niższych dochodach korzystają z preferencyjnego poziomu opodatkowania, a wyższe obciążenie podatkowe dotyczy tylko nadwyżki powyżej progu podatkowego.

Bardzo istotnym elementem systemu podatkowego w Polsce jest także tzw. kwota wolna od podatku, która obecnie wynosi 30 000 zł rocznie. Jeśli więc łączny dochód z działalności nierejestrowanej oraz innych źródeł nie przekroczy tej granicy, podatnik w praktyce nie zapłaci żadnego podatku dochodowego.

Warto podkreślić, że w przypadku działalności nierejestrowanej, nie ma konieczności uiszczania miesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy. Całe zobowiązanie wobec urzędu skarbowego wykazuje się dopiero w zeznaniu rocznym PIT, co stanowi duże ułatwienie i pozwala uniknąć bieżących obciążeń w trakcie roku. Taki system sprzyja osobom testującym swój pomysł na biznes, bo nie muszą od razu rezerwować środków na zaliczki podatkowe. Przy okazji przypomnijmy, że podatek dochodowy od osób fizycznych płacony jest jednorazowo w terminie rozliczenia rocznego do 30 kwietnia roku następnego, co daje podatnikowi więcej czasu na zebranie środków.

Działalność nierejestrowana – jaki PIT?

Jeśli prowadzisz działalność nierejestrowaną, najpewniej zdajesz sobie sprawę, że podlega ona opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że dochody z niej uzyskane musisz wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym. A jaki PIT obowiązuje w przypadku działalności nierejestrowanej? W tym przypadku musisz skorzystać z formularza PIT-36, który jest przeznaczony dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Wynika to z tego, że przychody z działalności nierejestrowanej są w ustawie o PIT klasyfikowane jako „przychody z innych źródeł”.  

Deklaracja PIT-36 umożliwia szczegółowe rozliczenie dochodów oraz odliczenie kosztów uzyskania przychodów, co może znacząco obniżyć podstawę opodatkowania PIT również w przypadku działalności nierejestrowanej.

A co w przypadku, gdy masz umowę o pracę i działalność nierejestrowaną? Jaki PIT wówczas masz wypełnić? Czy może musisz wypełnić ich więcej, np. PIT-36 dla działalności, a PIT-37 dla umowy na etacie? Na szczęście sprawa jest prosta. Jeśli masz działalność nierejestrowaną oraz umowę o pracę, wypełniasz wyłącznie PIT-36.  

Jak rozliczyć PIT w działalności nierejestrowanej?

Czas na kolejną kwestię, czyli jak rozliczyć działalność nierejestrowaną w PIT-36 (nie mylić z PIT-36l). Poniżej przedstawiamy kroki, które będziesz musiał podjąć, aby prawidłowo rozliczyć PIT za swoją działalność nierejestrowaną.

1. Po pierwsze, sprawdź dokładny termin rozliczenia PIT dla działalności nierejestrowanej. W tym przypadku nie ma większego zaskoczenia. Wypełnioną deklarację PIT-36 musisz dostarczyć do urzędu skarbowego do końca kwietnia. Oznacza to, że w bieżącym roku masz na to czas do 30 kwietna 2024 (wtorek).
2. Po drugie, przygotuj sobie informacje o wszystkich przychodach pochodzących z działalności nierejestrowanej. Tym przychodem są wszystkie pieniądze oraz wartości pieniężne, jakie otrzymałeś lub które pozostawały do twojej dyspozycji w roku, za który się rozliczasz. Dotyczy to także świadczeń, jakie otrzymałeś, zarówno w naturze, jak i nieodpłatnych.
3. Po trzecie, przygotuj sobie informacje na temat kosztów uzyskania przychodu, ponieważ to właśnie one mają bezpośredni wpływ na wysokość podatku. Pamiętaj, że dochód do opodatkowania to różnica między osiągniętym przychodem a udokumentowanymi kosztami jego uzyskania. Do kosztów możesz zaliczyć wszelkie wydatki poniesione w związku z działalnością nierejestrowaną, takie jak zakup materiałów, narzędzi, usług reklamowych czy specjalistycznych. Kluczowe jest jednak zbieranie i przechowywanie dowodów potwierdzających poniesione wydatki, czyli faktur, rachunków czy umów.  Tylko na ich podstawie możesz legalnie obniżyć podstawę opodatkowania i zapłacić niższy podatek.
4. Po czwarte, zorientuj się, z jakich ulg możesz skorzystać, prowadząc działalność nierejestrowaną. W PIT będziesz mógł uwzględnić takie ulgi jak: ulga na dziecko, ulga na internet, ulga rehabilitacyjna, ulga termomodernizacyjna, ulga abolicyjna czy ulga wpłaty na IKZE.

Mając wszystkie powyższe dane, będziesz w stanie rozliczyć działalność gospodarczą w formularzu PIT-36. Co jednak najważniejsze, nie musisz robić tego ręcznie czy samodzielnie. Zamiast tego skorzystaj z opcji automatycznego wypełnienia i złożenia PIT-36 poprzez oficjalną, rządową platformę Twój e-PIT. Znajdziesz tam wstępnie uzupełnioną deklarację. Platforma ta dostępna jest od 15 lutego 2024 i od tego właśnie dnia możesz automatycznie rozliczyć się z urzędem skarbowym.

Co ważne, w dokumencie przygotowanym na tej platformie nie będzie uwzględnionych twoich ulg. A to oznacza, że jeśli możesz z takowych skorzystać, musisz dodać je ręcznie w odpowiednim załączniku (PIT-0).

Jeśli twoja deklaracja PIT-36 jest już poprawnie wypełniona, możesz wysłać ją do urzędu skarbowego. W tym celu możesz wykorzystać system Twój e-PIT, ponieważ jest on dostępny również w przypadku działalności nierejestrowanej. Dzięki temu wystarczy kilka kliknięć, by rozliczyć się z urzędem skarbowym za ubiegły rok. Jak widać, jak chcesz rozliczyć PIT przez internet, jest to bardzo wygodne. 

Co ważne, gdy wyślesz PIT-36, pobierz UPO, czyli Urzędowe Poświadczenie Odbioru. Jest to elektroniczne potwierdzenie, że wysłałaś swoją deklarację w terminie.

Zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy urząd skarbowy rozliczył PIT? Również zrobisz to przez Twój e-PIT. 

Uproszczona ewidencja sprzedaży i przechowywanie dokumentów

Prowadząc działalność nierejestrowaną, trzeba pamiętać o obowiązku prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Może ona mieć formę papierową lub elektroniczną.

Taka uproszczona ewidencja sprzedaży powinna zawierać następujące elementy:
- numer porządkowy wpisu,
- datę sprzedaży,
- wartość sprzedaży,
- wartość sprzedaży narastająco.

Oprócz tego, jak już wspominaliśmy, przy działalności nierejestrowanej również warto gromadzić wszystkie dokumenty potwierdzające koszty: faktury, rachunki czy paragony. Dzięki nim można obniżyć podstawę opodatkowania, co przekłada się na mniejsze podatki do zapłaty.

Poza tym działalność nierejestrowana wiąże się z obowiązkiem archiwizacji dokumentacji przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zwolnienie ze składek ZUS i podatku VAT

Jedną z największych korzyści prowadzenia działalności nierejestrowanej jest brak obowiązku opłacania składek ZUS. Dotyczy to zarówno składek na ubezpieczenie społeczne, jak i ubezpieczenie zdrowotne. Taki brak składek ZUS umożliwia sprawdzenie własnego pomysłu na biznes bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów stałych.

Co więcej, w większości przypadków w ramach działalności nierejestrowanej można korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, pod warunkiem że roczny obrót nie przekracza 200 000 zł. Należy jednak pamiętać, że pewne rodzaje sprzedaży i usług (np. prawnicze, jubilerskie) są wyłączone z tego zwolnienia. W takim przypadku konieczna jest rejestracja jako czynny podatnik VAT niezależnie od wysokości obrotów. 

Działalność nierejestrowana – gdzie wykazać PIT?

Deklaracja PIT-36 przeznaczona jest dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Oznacza to, że za jej pomocą rozliczają się zarówno osoby prowadzące działalność nierejestrowaną, jak i zwykłą działalność gospodarczą. Stąd wiele osób zastanawia się, gdzie wpisać w PIT-36 działalność nierejestrowaną. Otóż przychód, koszty uzyskania przychodu, dochód oraz stratę wpisujesz w sekcji E1 – Dochody i straty podatnika w pkt. 8, który nosi nazwę: „Działalność nierejestrowana, o której mowa w art. 20 ust. 1ba ustawy”. Jeśli działalność nierejestrowaną prowadzi małżonek, to te dane wpisujesz w sekcji E2 – Dochody i straty małżonka, również w pkt. 8.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Uzyskiwanie przychodów z działalności nierejestrowanej nie wyklucza wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem. Warunkiem jest złożenie wspólnej deklaracji PIT-36, w której sumuje się dochody obojga małżonków, np. z umowy o pracę jednej osoby i działalności nierejestrowanej drugiej. Taka forma rozliczenia może być korzystna, jeśli dochody małżonków znacząco się różnią, ponieważ pozwala na równomierne rozłożenie podatku według skali podatkowej.

Podsumowanie: Działalność nierejestrowana a PIT

Prowadzisz działalność nierejestrowaną? Najwyższy czas zastanowić się, jak rozliczyć PIT. Na początek upewnij się, że masz wszystkie niezbędne dokumenty i potwierdzenia dotyczące swoich przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów. Zadbaj także o to, aby dokładnie przeanalizować ulgi i preferencyjne stawki podatkowe, które mogą ci przysługiwać. Aby uprościć proces rozliczania podatkowego związany z działalnością nierejestrowaną, skorzystaj z serwisu Twój e-PIT, w którym znajdziesz przygotowaną i wstępnie wypełnioną deklarację PIT-36. To właśnie ona obowiązuje osoby prowadzące działalność nierejestrowaną. A gdzie wykazać przychody w PIT-36? Właściwe rubryki znajdziesz w sekcji E. Gdy tylko wypełnisz swój PIT-36, prześlij go do urzędu skarbowego. Z łatwością zlecisz to w systemie Twój e-PIT. Pamiętaj jednak o dotrzymaniu terminów – na rozliczenie działalności nierejestrowanej masz czas najpóźniej do 30 kwietnia 2024. A co w przypadku, gdy nie prowadzisz już żadnej działalności? W takim przypadku warto dowiedzieć się, jak wygląda kwestia zawieszonej działalności a PIT.

Anna Błażejewska-PłacheckaZobacz artykuły autora

Data dodania: 25.07.2023

Aktualizacja: 30.09.2025