Czy warto korzystać z IKE (Indywidualnego Konta Emerytalnego)?

IKE – warunki

IKE to skrót od Indywidualne Konto Emerytalne. Jest to jeden z elementów tzw. III filaru systemu emerytalnego w Polsce, który stanowi dobrowolną formę oszczędzania pieniędzy na emeryturę. Na czym dokładnie polega IKE i jakie są zasady działania tego rozwiązania?

Obecnie prognozuje się niską stopę zastąpienia z ZUS, dlatego wiele świadomych osób decyduje się na dodatkowe formy oszczędzania na przyszłość. Jedną z nich jest IKE. Potrzeba oszczędzania warunkowana jest nie tylko negatywnymi prognozami dotyczącymi wypłacalności i zasobów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale także zmianami geopolitycznymi i makroekonomicznymi.

IKE służy do samodzielnego budowania poduszki finansowej, która ma zapewnić dodatkowe środki w ramach emerytury. Z tego względu odkładane w IKE pieniądze są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych, czyli 19% podatku Belki. Jest jednak pewien haczyk. Podatku tego unikniesz, o ile środki z IKE wypłacisz najwcześniej po ukończeniu 60. roku życia (lub 55. roku życia, jeśli to właśnie wtedy nabędziesz prawa emerytalne). Kolejnym warunkiem jest wpłacanie środków na IKE przez co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych lub dokonanie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed złożeniem wniosku o wypłatę środków. Niemniej jednak, jeśli zajedzie taka potrzeba, pieniądze z IKE w całości lub tylko ich część, będziesz mógł wypłacić wcześniej.

Dodajmy, że konto emerytalne IKE można założyć już w wieku 16 lat. Trzeba jednak zaznaczyć, że w przypadku osób niepełnoletnich wpłaty na IKE można dokonywać wyłącznie w latach, w których osoba ta otrzymywała wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę. Z tego względu z IKE korzystają w głównej mierze osoby dorosłe.

Poza tym IKE może założyć każdy bez względu na swój status zawodowy czy formę zatrudnienia. Do tego z IKE mogą korzystać polscy obywatele, którzy mieszkają za granicą. Co ciekawe, możliwość oszczędzania na emeryturę w ramach IKE dostępna jest także dla obcokrajowców z Unii Europejskiej, a także Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.

Mówiąc o IKE, należy również wspomnieć o limitach. Jakie zatem są w IKE limity? Interesuje nas tu przede wszystkim limit górny. Obecnie na IKE można odkładać maksymalnie 300% prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. A to przekłada się na kwotę 26 019 zł w 2025 roku.

A czy jest jakiś limit dolny? Nie, choć instytucje prowadzące IKE mogą pod tym względem wprowadzić swoje zasady, wymagając wpłaty określonej kwoty minimalnej, np. w wysokości 50 zł miesięcznie. Niemniej jednak, wybierając konto IKE, sprawdź, jak często i w jakiej wysokości musisz dokonywać wpłat na swoją dodatkową emeryturę. To dobre zabezpieczenie przed utratą wartości na skutek inflacji, a także szansa na powiększenie kapitału.

W przypadku IKE obserwuje się czystą postać procentu składanego. Z roku na rok oszczędzany kapitał rośnie. Zmaksymalizować można go, czekając do przekroczenia wieku umożliwiającego wypłatę środków z IKE bez konieczności ponoszenia kosztu podatku Belki. W dłuższej perspektywie daje to wymierne efekty. Nawet niewielkie kwoty mogą przynieść ogromne korzyści finansowe i zapewnić oszczędnym osobom spokojniejszą i bardziej komfortową emeryturę.

A jak możesz sprawdzić swoje Indywidualne Konto Emerytalne? Najlepiej zaloguj się na swoje konto klienta w instytucji, w której prowadzisz IKE. To tam znajdziesz wszelkie informacje o gromadzonych przez siebie środkach. 

IKE a IKZE

Czym jest IKE i IKZE? Poza odkładaniem pieniędzy na IKE możesz zdecydować się także na IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Indywidualnego. To również forma dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru. Pieniądze na IKZE możesz wpłacać wtedy, gdy ci to pasuje: co miesiąc, co kwartał, co rok, czy też akurat wtedy, gdy masz do dyspozycji dodatkowe środki. Poza tym w przypadku składek na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Indywidualnego limit wpłat wynosi 1,2-tność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli 10 407,60 zł w 2025 roku. Natomiast osoby samozatrudnione na IKZE będą mogły wpłacić w tym samym okresie 15 611,40 zł, czyli 1,8-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dodajmy, że środki zgromadzone na IKZE można wypłacić po 65. roku życia. Do tego w przypadku Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Indywidualnego przysługuje ulga podatkowa, co oznacza, że wpłacone na IKZE środki można odliczyć od podstawy opodatkowania w rocznym zeznaniu PIT za dany rok. 

Zasadnicza różnica pomiędzy IKE i IKZE występuje w kwestii podatkowej. W przypadku IKE zwolnienie z podatku możliwe jest dopiero przy wypłacie środków po ukończeniu 60. roku życia. Przy IKZE jest możliwość odliczania wpłat od dochodu w PIT na bieżąco, co zapewnia optymalizację podatkową tu i teraz.

Wybór IKE: formy inwestowania a profil ryzyka

Obecnie prowadzenie IKE dostępne jest w kilku formach inwestowania. Różnią się one specyfiką, w tym profilem ryzyka. Warto dokładnie się z tym zapoznać, aby podjąć świadomą decyzję i wybrać optymalną dla siebie strategię inwestycyjną. 

Do wyboru są:

• konto oszczędnościowe w banku,
• IKE w TFI (Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych),
• rachunek maklerski IKE,
• IKE-Obligacje.

Najmniejszym ryzykiem charakteryzuje się konto oszczędnościowe w banku. Nieco większe ryzyko wiąże się z prowadzeniem IKE w TFI, czyli funduszach inwestycyjnych. Te mają różne ryzyko, które dodatkowo może zmieniać się w czasie. W ramach prowadzonego rachunku maklerskiego IKE to inwestor sam decyduje o tym, w co inwestuje. Do wyboru są m.in.: akcje, obligacje, fundusze ETF (Exchange Traded Fund), papiery wartościowe itd. Co do zasady wiąże się to z największym ryzykiem, jednak daje szansę na pomnożenie kapitału. Warto rozważyć to przy dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. Bezpieczne i mało ryzykowne są za to inwestycje w obligacje skarbowe (IKE-Obligacje).

Forma inwestowania w IKE powinna być dostosowana do akceptowalnego przez nas ryzyka, a także do horyzontu czasowego. Każdy ocenia to indywidualnie. Z doświadczenia wiemy, że wskazana jest alokacja kapitału w kilku rodzajach IKE, co zwiększa szansę na zysk i jednocześnie lepiej chroni kapitał przed stratami. Ciekawym wyborem są też fundusze cyklu życia, które automatycznie dostosowują strategię do wieku inwestora na podstawie wcześniej przygotowanych algorytmów i trendów.

Jak sprawdzić, czy i gdzie mam IKE?

O IKE w Polsce jest głośno przede wszystkim w momentach, gdy zmieniają się przepisy w ramach systemu emerytalnego. Może się więc zdarzyć, że nie będziesz pamiętał, czy takie konto otwierałeś, lub gdzie dokładnie odkładasz pieniądze na dodatkową emeryturę. Co zatem możesz zrobić, jeśli zadajesz sobie pytanie typu: „jak sprawdzić, czy mam IKE?” lub „jak sprawdzić, gdzie mam IKE”?

W tym celu przejrzyj dostępne dokumenty, czy to w wersji papierowej, czy też mailowej. Sprawdź też swoją bankowość internetową na wypadek, gdybyś to właśnie tam prowadził swoje IKE. Możesz też przejrzeć historię płatności swojego konta bankowego. Jeśli masz więcej rachunków, sprawdź je wszystkie. Jeśli ustawiłeś przelew automatyczny na IKE, to właśnie tam znajdziesz informację, gdzie idą twoje pieniądze.

Przy okazji, jeśli zastanawiasz się, czy warto mieć dwa konta bankowe, to często opłaca się założyć drugi rachunek, aby jeszcze lepiej zarządzać własnymi środkami. Jednak jeśli z jakiegoś konta nie korzystasz, po prostu je zamknij, aby nie wprowadzać niepotrzebnego bałaganu w swoich finansach. 

IKE – jak założyć?

Wiesz już, co to jest IKE. Przyjrzyjmy się teraz, jak złożyć takie konto emerytalne. Przede wszystkim konta IKE prowadzone są przez:

• fundusze inwestycyjne (jako Indywidualne Konta Emerytalne inwestycyjne),
• domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską,
• zakłady ubezpieczeń na życie,
• banki,
• dobrowolne fundusze emerytalne.

Do tego IKE możesz założyć w ramach rachunku oszczędnościowego w swoim banku. Czym jest konto oszczędnościowe? To konto, które jest lepiej oprocentowane niż zwykły rachunek bankowy, dlatego opłaca się na nim trzymać swoje oszczędności. Oznacza to, że pieniądze na IKE są oprocentowane. Obecnie oprocentowanie IKE wynosi około 5-6%.

Dostępne formy prowadzenia IKE to:

• konto oszczędnościowe w banku,
• fundusze inwestycyjne w TFI,
• ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe (UFK) w zakładach ubezpieczeń,
• rachunek maklerski w domu maklerskim,
• IKE-Obligacje w BM PKO BP.

Oznacza to, że można wybrać mniej lub bardziej ryzykowne formy oszczędzania i alokowania kapitału, w tym zakup papierów wartościowych, funduszy ETF itd. Alternatywną jest spokojne trzymanie środków na koncie oszczędnościowym lub w obligacjach.

Do tego w każdej chwili możesz wypłacić swoje środki z takiego konta, co sprawia, że jest to wygodniejsze rozwiązanie niż np. lokata bankowa. A czy lokaty bankowe się opłacają? Obecnie warto wykorzystać wyższe oprocentowanie lokat, szczególnie jeśli dysponujesz kwotą, z której w najbliższym czasie nie masz zamiaru skorzystać.

A jakie fundusze emerytalne wybrać? To w dużej mierze zależy od tego, jakie kwoty jesteś w stanie odkładać.

Jak założyć konto IKE? Wystarczy podpisać umowę o prowadzenie takiego konta w wybranej przez siebie instytucji. W wielu przypadkach zrobisz to przez internet, np. logując się do swojej bankowości internetowej lub na konto klienta czy też składając wniosek na stronie internetowej instytucji prowadzącej IKE.

Co ważne, zakładając IKE, będziesz musiał złożyć oświadczenie, że nie masz takiego konta w innej instytucji. Wszystko dlatego, że dana osoba może posiadać wyłącznie jedno Indywidualne Konto Emerytalne. Jeśli chciałbyś odkładać więcej, załóż dodatkowo IKZE lub korzystaj z PPK. 

A co w przypadku, gdy nie jesteś zadowolony z dotychczasowych działań w ramach wybranego przez ciebie IKE? Jak zmienić IKE w takim przypadku? Wystarczy, że złożysz odpowiednią dyspozycję wypłaty transferowej IKE w dotychczasowej instytucji finansowej, w której gromadziłeś środki z IKE na emeryturę. Do tego będzie ci również potrzebne potwierdzenie zawarcia umowy o prowadzenie IKE w nowej instytucji. I to wszystko. Twoje środki z IKE zostaną przekazane na twoje nowe konto emerytalne. 

A jak w ogóle zrezygnować z IKE? W tym celu również musisz złożyć specjalny wniosek o dokonanie wypłaty środków. Pamiętaj tylko, że jeśli wypłacisz pieniądze przed osiągnięciem 60. roku życia, będziesz musiał zapłacić 19% podatku od zysków kapitałowych.

Indywidualne Konto Emerytalne – zalety

Wiesz już, czym jest Indywidualne Konto Emerytalne. Czy warto je zakładać? Przyjrzyjmy się teraz najważniejszym zaletom IKE.

Po pierwsze, możesz się zastanawiać, co faktycznie daje IKE? Są to przede wszystkim dodatkowe środki, jakie będziesz otrzymywał w ramach swojej emerytury. Jak wiesz, to świadczenie nie jest zbyt duże, zatem każde dodatkowe pieniądze będą w stanie poprawić komfort twojego życia, gdy zakończysz karierę zawodową.

Warto dodać, że korzystanie z IKE jest szczególnie ważne w przypadku osób, które pracują przede wszystkim w oparciu o umowę zlecenie lub umowę o dzieło. W takim przypadku podstawowa emerytura może być wyjątkowo niska, a wypłata z IKE pozwoli na uzyskanie kwoty w bardziej satysfakcjonującej wysokości.

Po drugie, oszczędzanie w ramach IKE opłaca się z tego powodu, że pieniądze wpłacone na dodatkową emeryturę są zwolnione z „podatku Belki”. A mowa o kwocie 19% wypracowanych zysków, wobec której ciężko przejść obojętnie. Oczywiście, aby uniknąć „podatku Belki”, nie możesz wypłacić pieniędzy przed 60. rokiem życia.

Po trzecie, pieniądze z IKE możesz w każdej chwili wycofać i wykorzystać na inny sposób. Owszem, musisz wówczas zapłacić „podatek Belki”, ale jeśli pilnie potrzebujesz gotówki, możesz sięgnąć po IKE. Wprawdzie radzimy, aby takie rozwiązanie było ostatecznością, ale gdy tak właśnie będzie, możesz sięgnąć po odkładane przez siebie pieniądze. Jednak na wszelki wypadek najpierw wykorzystaj inne sposoby, chociażby kartę kredytową. Bo jak działa karta kredytowa? Gdy wykorzystasz limit na takiej karcie, przez około 50-60 dni bank nie doliczy ci za to żadnych odsetek. Dlatego, jeśli zdążysz zwrócić całość zadłużenia, zanim to nastąpi, skorzystasz z tych dodatkowych pieniędzy w zasadzie za darmo.

Po czwarte, jest jeszcze kwestia dziedziczenia środków z IKE. W przypadku twojej śmierci pieniądze z IKE nie przepadają. Odziedziczą je twoje dzieci lub bliscy. Dodajmy też, że środki z IKE należą do wspólnoty majątkowej obojga małżonków. Spadkobiercy oraz osoby uposażone wymienione w umowie są zwolnieni z podatku od spadków i darowizn i podatku Belki. Jednocześnie w ramach procenta składanego zyskuje się 19%, unikając płatności podatku Belki przy wypłacie środków z IKE po przekroczeniu 60. roku życia.

Indywidualne Konto Emerytalne – wady

A czy Indywidualne Konto Emerytalne ma jakieś wady? Największą z nich jest stosunkowo niski roczny limit wpłat. A to oznacza, że jeśli chcesz nieco więcej oszczędzać z myślą o przyszłej emeryturze, musisz skorzystać dodatkowo z PPK czy IKZE.

Poza tym, jeśli będziesz zmuszony wypłacić pieniądze przed czasem, twój zysk zostanie pomniejszony o 19% podatek Belki. Do tego pieniądze odkładane w ramach IKE są podatne na rynkowe zawirowania. W związku z tym, w przypadku niepomyślnego zbiegu okoliczności, wyniki inwestycyjne związane z IKE mogą się pogarszać. Warto jednak mieć na uwadze, że długotrwałe stopy zwrotu pozostają dodatnie i powinny znacznie przewyższać wskaźnik inflacji.

A jak wygląda kwestia Indywidualnego Konta Emerytalnego a podatku dochodowego? W przeciwieństwie do IKZE środków przekazywanych na Indywidualne Konto Emerytalne nie możesz odliczyć od podatku.

Zawsze należy uwzględnić ryzyko inwestycyjne związane z lokowaniem środków na IKE. Poziom ryzyka zależy od wybranej formy inwestowania, co zostało już dokładnie opisane w tym artykule. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z doradcą oraz pogłębić swoją wiedzę za pomocą poradników online.

Opłaty, gwarancje i nadzór instytucjonalny

Prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego może wiązać się z koniecznością ponoszenia dodatkowych opłat. Te różnią się w zależności od wybranej formy inwestowania i podmiotu prowadzącego IKE. Do przykładowych opłat należą:

• opłaty za zarządzanie w TFI,
• prowizje maklerskie przy transakcjach na IKE maklerskim,
• opłaty za prowadzenie rachunku,
• opłaty transferowe przy przenoszeniu środków do innej instytucji. 

Należy je uwzględnić w kalkulacji oczekiwanych zysków z IKE. Osoby decydujące się na lokowanie kapitału w IKE mogą liczyć na dodatkowe zabezpieczenia. System gwarancji opiera się na BFG (Bankowym Funduszu Gwarancyjnym). To zabezpieczenie na wypadek upadku banku prowadzącego konto. Obecnie w Polsce gwarantowane jest ubezpieczenie środków w formie lokat bankowych do równowartości 100 000 euro. 

Wszystkie instytucje oferujące IKE podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Dla klienta banku to gwarancja, że działa on zgodnie z obowiązującym prawem i zapewnia mu wymagane bezpieczeństwo prawne. Warto dokładnie to sprawdzić, zanim podejmiesz jakąkolwiek decyzję inwestycyjną.

IKE w porównaniu z Pracowniczymi Planami Kapitałowymi (PPK)

Jak IKE wypada na tle Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK)? Przede wszystkim konto IKE jest w pełni dobrowolne i prowadzone jest na podstawie indywidualnej decyzji danej osoby. Dla porównania PPK to plany, do których pracownicy zapisywani są automatycznie, jednak mogą z nich zrezygnować. 

Różni się również mechanizm oszczędzania. O wysokości wpłat na IKE decyduje oszczędzająca osoba, która jednocześnie musi stosować się do obowiązujących limitów. W przypadku PPK składki pochodzą od pracownika, pracodawcy oraz dopłat gwarantowanych przez państwo i pobierane są z automatu w określonej wysokości. 

Na tym etapie warto też poznać Pracownicze Programy Emerytalne (PPE), które również stanowią formę pracowniczego oszczędzania. Jeżeli podmiot gospodarczy zdecyduje się na ich wprowadzenie, to często w całości finansuje składki na PPE swoich pracowników. To jeden z podstawowych wyróżników tej formy oszczędzania na tle opisywanych już IKE i PPK.

Wypłata, dziedziczenie i podział zgromadzonych środków

Z pewnością każdą inwestująca osobę interesuje to, jak można wypłacać środki z IKE oraz jak przebiega dziedziczenie zgromadzonych na koncie środków. Co powinna wiedzieć osoba oszczędzająca oraz potencjalni spadkobiercy?

Bezkosztowa wypłata środków z IKE możliwa jest dopiero po ukończeniu 60. roku życia. Następnie pieniądze zgromadzone na tym koncie można wypłacić w ramach jednej transzy lub w ratach, co stanowi dobry dodatek do emerytury. Jeżeli jednak zdecydujesz się na ich wypłatę przed ukończeniem 60. roku życia, to trzeba będzie zapłacić podatek Belki w wysokości 19%, co znacznie uszczupla wygenerowane zyski kapitałowe.

Co warto wiedzieć o dziedziczeniu? Każda osoba decydująca się na IKE może w umowie wskazać osoby uposażone. Dzięki temu nie trzeba czekać na postępowanie spadkowe i środki mogą zostać przekazane wybranym spadkobiercom. Jednocześnie osoby uposażone oraz spadkobiercy nie są zobowiązani do zapłaty podatku Belki, oraz podatku od spadków i darowizn. To kolejna cenna informacja dla osoby oszczędzającej na IKE oraz jej bliskich.

W przypadku rozwodu lub separacji pieniądze zgromadzone na IKE wchodzą w skład majątku wspólnego. Wówczas podlegają podziałowi. Wyjątek stanowią małżeństwa, w których podpisano rozdzielność majątkową.

Podsumowanie: Czy warto korzystać z IKE?

IKE to Indywidualne Konto Emerytalne. Na czym polega takie rozwiązanie? Jest to prosty sposób odkładania pieniędzy na dodatkową emeryturę, która ma stanowić uzupełnienie świadczenia pochodzącego z ZUS-u. Chcesz mieć wysoką emeryturę? Możesz zastanawiać się, jak zacząć inwestować na giełdzie lub co to jest Forex. A możesz też odkładać pieniądze w ramach IKE. Zalety tego rozwiązania zdecydowanie przeważają nad ewentualnymi wadami. Dlatego, jeśli zastanawiasz się, jak efektywnie oszczędzać, to jeśli tylko masz taką możliwość, załóż IKE i systematycznie odkładaj środki na dodatkową emeryturę.

Dokładnie zapoznaj się z dostępnymi formami IKE i podejmij świadomą decyzję. Dodatkowo możesz skorzystać z kalkulatora emerytalnego lub kalkulatora IKE. Sprawdzone modele statystyczne i obliczeniowe znajdziesz w sieci. Rozważ ewentualne korzyści podatkowe i magię procentu składanego. Co do zasady odkładanie kapitału na IKE ma swoje ekonomiczne uzasadnienie.

Anna Błażejewska-PłacheckaZobacz artykuły autora

Data dodania: 01.08.2023

Aktualizacja: 17.09.2025