Po śmierci bliskiej osoby możemy liczyć na otrzymanie spadku. Nie zawsze jednak są to tylko aktywa. Zdarza się tak, że zmarła osoba miała zadłużenie. Wówczas występuje dziedziczenie długów. Warto więc zastanowić się nad tym, jak uniknąć dziedziczenia długów i związanych z tym konsekwencji finansowych. W tym artykule poznasz różne dostępne możliwości, które są zgodne z przepisami polskiego prawa.
Spis treści:
Jak sprawdzić dziedziczenie długów?
Śmierć kogoś bliskiego to zawsze trudny moment. Rodzina pogrążona jest w smutku i żałobie, a w tle rozgrywają się sprawy spadkowe. Pomimo trudnej sytuacji, warto zachować trzeźwość umysłu. Wszystko po to, aby nie ponosić konsekwencji finansowych związanych z zadłużeniem zmarłego. Skąd w ogóle dowiedzieć się, że dana osoba takowe miała? Często nie wie o tym nawet najbliższa rodzina. Na szczęście jest sprawdzony sposób na to, jak sprawdzić dziedziczenie długów.
Pierwszym wyborem jest przejrzenie dokumentów osoby zmarłej i rozmowa z najbliższymi członkami jej rodziny, a nawet przyjaciółmi. Często to od nich można dowiedzieć się, że zmarła osoba miała niezapłacone pożyczki lub długi związane z brakiem płatności rachunków za mieszkanie. Jeżeli ten sposób nie zadziała, to warto sprawdzić popularne rejestry osób zadłużonych, w tym BIK, BIG, KRD i ERIF. Dane tam można sprawdzić na podstawie toczącego się postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Wspomniane instytucje wymagają załączenia aktu zgodny spadkodawcy.
Co w sytuacji, gdy rejestr osób zadłużonych odmówi przedstawienia informacji na temat zadłużenia spadkodawcy? W takiej sytuacji można złożyć wniosek w sądzie z prośbą o dokonanie tzw. spisu inwentarza. Następnie komornik ocenia skład spadku i spisuje go w dokumencie. Na tej podstawie spadkobierca dowiaduje się, co jest przedmiotem spadku i czy w jego skład wchodzi ewentualne zadłużenie. Wiedza na ten temat jest kluczowa w kontekście dalszego postępowania spadkobiercy i tego, czy przyjmie spadek, czy jednak się go zrzeknie. Ważna jest także wiedza na temat tego, co dzieje się z długami po śmierci bliskiej osoby. W końcu one wciąż istnieją i nie znikają, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Nie pomoże w tym nawet upadłość konsumencka.
Jak zrzec się dziedziczenia i uniknąć płacenia długów?
Zgodnie ze standardowym mechanizmem dziedziczenia spadkobierca przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że jednocześnie odpowiada on za długi spadkodawcy, jednak tylko do wysokości odziedziczonego majątku. To, co powyżej, nie obejmuje spadkobiercy. Innym mechanizmem jest przyjęcie spadku w całości. To o tyle ryzykowne, że dotyczy zarówno aktywów (np.: samochód, dom, gotówka, dobra materialne), jak i pasywów (ewentualne długi). W tym wypadku spadkobierca odpowiada za całe istniejące zadłużenie.
W przypadku dużych długów osoby zmarłej, najbezpieczniejszą opcją wydaje się być odrzucenie spadku w całości. Tu spadkobierca zrzeka się zarówno aktywów, jak i pasywów. To najskuteczniejszy sposób na to, jak zrzec się dziedziczenia i uniknąć płacenia długów. Jeżeli jednak zdecydujemy się na przejęcie długów osoby zmarłej, to warto mieć świadomość tego, jak spłacać długi spadkowe.
Decyzję w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku należy podjąć w ciągu sześciu miesięcy od informacji o jego otrzymaniu. Brak reakcji ze strony spadkobiercy skutkuje dziedziczeniem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli chcemy odrzucić spadek lub przyjąć go w całości, to musimy złożyć specjalne oświadczenie przed notariuszem lub sądem w określonym ustawą terminie sześciu miesięcy.
Odrzucenie spadku w całości
Odrzucenie spadku w całości to najskuteczniejszy sposób na to, aby uniknąć konieczności spłaty zadłużenia osoby zmarłej. Jednocześnie wiąże się to z tym, że spadkobierca rezygnuje z całego pozostawionego majątku. W takiej sytuacji wierzyciele mogą dążyć do zlicytowania składników majątku po to, aby odzyskać swoje pieniądze. Wierzyciel hipoteczny może skierować roszczenie i przeprowadzić postępowanie egzekucyjne. Jest to zgodne z artykułem 74 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Zrezygnowanie ze spadku w całości wiąże się też z określonymi konsekwencjami. Oznacza bowiem, że dług może spaść na kolejne osoby, które znajdują się w kolejce do dziedziczenia. Jest ona ustalona przez kodeks cywilny. Zgodnie z nim dziedziczenie odnosi się do każdego pokolenia. To odpowiedź na to, ile pokoleń obejmuje dziedziczenie długów. Tak naprawdę nie ma tu limitu. W kolejce do majątku znajdują się: dzieci, wnuki oraz pozostali członkowie rodziny. Wówczas należy przypilnować, aby i oni zrzekli się majątku, aby uniknąć konieczności spłaty zadłużenia spadkodawcy.
W przypadku dzieci poniżej 18. roku życia ma miejsce dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. Aby uchronić dziecko przed koniecznością spłaty długu, należy odrzucić spadek w ciągu sześciu miesięcy. W tym celu występuje się o pozwolenie do sądu opiekuńczego.
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza
Możemy też zdecydować się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza i na odpowiadanie do wysokości zadłużenia równej otrzymanemu majątkowi. Na czym polega to w praktyce? Jeżeli spadkodawca posiada nieruchomość o wartości 400 000 złotych i dług na poziomie 600 000 złotych, to spadkobierca zobowiązany jest tylko do spłaty tych 400 000 złotych. Wszystko, co powyżej otrzymanego spadku już go nie dotyczy. Do tego należy pamiętać, że w przypadku dziedziczenia po dalszych krewnych, musimy odprowadzić podatek od spadku. Zwolnienie w tej materii obejmuje tylko osoby dziedziczące po bliskich krewnych (np.: rodzicach, małżonkach, rodzeństwie, dziadkach lub swoich dzieciach).
Z doświadczenia wiemy jednak, że w przypadku zadłużenia osoby zmarłej często nawet wzięcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie jest opłacalne. Generuje to dodatkowy stres związany z potrzebą zarządzania zadłużeniem i poszukiwania rozwiązań, jak szybko spłacić długi. Otrzymany majątek tego nie rekompensuje, ponieważ i tak odpowiadamy nim za obowiązujące zadłużenie. Najgorsze co wtedy można zrobić, to brać dodatkowe kredyty na spłatę. Stąd już prosta droga do spirali zadłużenia i wpadnięcia w poważniejsze problemy finansowe. Jak uniknąć dziedziczenia długów? Najlepiej spadek odrzucić w całości. Oczywiście tylko wtedy, gdy jesteśmy pewni, że zadłużenie występuje i jest wysokie.
Świadome gospodarowanie pieniędzmi to podstawa
Dziedziczenie nie zawsze kojarzy się tylko dobrze. Zmarli często stawiają swoich spadkobierców w trudnej sytuacji. Kluczem jest szybkie zebranie informacji na temat składu majątku oraz podjęcie decyzji, co z nim zrobić. Wzięcie na swoje barki cudzego zadłużenia to spory problem, zwłaszcza w dzisiejszych trudnych czasach. Wiele osób bez tego popada w tarapaty finansowe i zastanawia się, jak skutecznie uniknąć komornika. Jeżeli weźmiesz na siebie czyjś dług i powinie Ci się noga, to spotkają Cię przykre konsekwencje finansowe. Często otrzymany majątek nie jest tego wart. To nie tylko pieniądze, ale również stres i nerwy, które negatywnie przekładają się na zdrowie oraz relację z bliskimi. Gdy spotka Cię blokada środków na koncie osobistym, to będziesz mieć trudności z realizacją podstawowych zakupów spożywczych i nie tylko.
Każda decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinna być dobrze przeanalizowana. Wszystko po to, aby uniknąć poważnych konsekwencji finansowych i nie dziedziczyć po zmarłych zadłużenia. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby na to, aby się przed nim uchronić. Zachęcamy do skorzystania z nich oraz do zapoznania się z naszymi innymi poradnikami finansowymi.
Komentarze i opinie użytkowników