Notowania giełdowe to w uproszczeniu zestawienia cen towarów giełdowych, jakie zostały zarejestrowane i opublikowane przez komisję giełdową. W czasie notowań giełdowych ogłaszane są co najmniej trzy ceny: kurs sprzedaży, kurs kupna oraz kurs zawarcia transakcji.
Co to są notowania giełdowe?
Notowania giełdowe to proces określania wartości rynkowej instrumentów finansowych, takich jak akcje, obligacje, surowce czy waluty na giełdach papierów wartościowych. W praktyce są to ceny, po jakich dane aktywa są kupowane i sprzedawane w godzinach działania giełdy. Z tego względu notowania giełdowe stanowią jedno z podstawowych narzędzi dla inwestorów i analityków, które umożliwia podejmowanie jak najlepszych decyzji inwestycyjnych.
Każda transakcja na giełdzie wpływa na to, jak kształtują się ceny danego instrumentu finansowego, a notowania giełdowe udostępniane są publicznie w czasie rzeczywistym lub z niewielkim opóźnieniem. Inwestorzy stosujący różne strategie inwestycyjne, np. day trading, uważnie monitorują notowania giełdowe, aby podejmować decyzje co do zakupu lub sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych.
Notowania giełdowe mogą być prowadzone w dwóch systemach: ciągłym i jednolitym. Różnią się one od siebie mechanizmem działania oraz sposobem realizacji transakcji.
- System notowań ciągłych – zwykle dotyczą akcji najbardziej płynnych spółek, warrantów, obligacji, kontraktów terminowych oraz certyfikatów inwestycyjnych. W takim przypadku zmiany kursów danego instrumentu finansowego mają charakter ciągły. Jeśli inwestor składa zlecenie kupna 100 akcji spółki po cenie rynkowej, a istnieje odpowiednia oferta sprzedaży, to taka transakcja zostanie zrealizowana natychmiast po aktualnym kursie rynkowym.
- System notowań jednolitych – zazwyczaj dotyczą akcji spółek o małej płynności, a kursy ustalane są tylko dwa razy w ciągu dnia w ramach fixingu. Jest to proces ustalania cen z uwzględnieniem wszystkich złożonych wcześniej zleceń, tak aby maksymalizować liczbę zrealizowanych transakcji. Jeśli inwestor składa zlecenie kupna akcji spółki notowanej w tym systemie, to taka transakcja zostanie zrealizowana dopiero po zakończeniu fixingu po ustalonej jednolitej cenie.
Decyzja o sposobie prowadzenia notowań giełdowych podejmowana jest przez Zarząd Giełdy.
W jakich godzinach są notowania giełdowe?
To, kiedy publikowane są notowania giełdowe, zależy od tego, w jakich godzinach działa dana giełda papierów wartościowych. A na to wpływ ma region świata i rodzaj giełdy. Niemniej notowania giełdowe są prowadzone w określonych ramach czasowych. Oznacza to, że transakcje zlecane przez inwestorów będą realizowane tylko w tych godzinach. Jak to wygląda w praktyce?
Na przykład Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie prowadzi sesje giełdowe od poniedziałku do piątku od 9:00 do 17:00. Jednocześnie od 8:30 do 9:00 trwa faza przed otwarciem, a od 17:00 do 17:05 trwa faza dogrywki dla notowań ciągłych.
Z kolei giełda nowojorska, czyli NYSE oraz NASDAQ w USA działają od 15:30 do 22:00 czasu polskiego. Natomiast giełda azjatycka, taka jak tokijskie TSE rozpoczynają swoje notowania od 9:00 czasu lokalnego.
Wiele giełd stosuje dodatkowe mechanizmy, takie jak fazy przed otwarciem (pre-market) lub po zamknięciu (after-market). Choć podczas ich trwania można składać zlecenia, to nie dochodzi wówczas do realizacji transakcji.
Jak odczytywać notowania giełdowe?
A jak poprawnie czytać notowania giełdowe? Do interpretacji notowań giełdowych niezbędna jest znajomość podstawowych elementów, jakie znajdują się w tabelach czy wykresach notowań. Oto najważniejsze z nich:
Kurs otwarcia i zamknięcia
Kurs otwarcia to wartość instrumentu finansowego na początku sesji giełdowej. Z kolei kurs zamknięcia to wartość na koniec sesji, która często jest punktem odniesienia dla analizy zmienności rynku.
Wartość najwyższa i najniższa
Wartość najwyższa i najniższa to zakres cen, w jakich dany instrument finansowy był notowany w ciągu dnia. Takie informacje pomagają inwestorom ocenić zmienność rynku.
Wolumen obrotu
Wolumen obrotu określa liczbę jednostek danego aktywa, które zmieniły właściciela podczas danej sesji giełdowej. Wysoki wolumen najczęściej oznacza większe zainteresowanie inwestorów danym instrumentem.
Zmiana procentowa
Zmiana procentowa informuje o wzroście lub spadku ceny danego aktywa w stosunku do dnia poprzedniego. Jest to kluczowy wskaźnik służący do oceny trendów rynkowych.
Indeksy giełdowe
Indeksy giełdowe, takie jak np. WIG20 na GPW, odzwierciedlają sytuację całego rynku lub wybranego segmentu. Dzięki porównaniu zmian wartości indeksów inwestorzy są w stanie ocenić ogólny sentyment rynkowy.
Rola notowań giełdowych w inwestowaniu
Notowania giełdowe stanowią podstawę analizy giełdowej, zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych inwestorów. Dlatego też wykorzystywane są do:
- oceny trendów rynkowych – dzięki analizie danych historycznych dotyczących notowań giełdowych można przewidywać przyszłe zmiany cen aktywów,
- strategii inwestycyjnych – poszczególne wskaźniki cenowe i wolumenowe pomagają decydować o zakupie lub sprzedaży poszczególnych aktywów,
- budowania portfela inwestycyjnego – na podstawie notowań giełdowych inwestorzy podejmują decyzje dotyczące ewentualnych dywersyfikacji swoich inwestycji.
Notowania giełdowe – zalety i wady
Notowania giełdowe stanowią kluczowy element funkcjonowania rynku kapitałowego, dzięki któremu inwestorzy mogą śledzić ceny i dokonywać transakcje na giełdzie.
Zalety notowań giełdowych:
- płynność rynku – dzięki ciągłemu procesowi notowania na giełdzie, inwestorzy mogą szybko reagować na zmiany rynkowe i realizować transakcje po bieżącej cenie,
- dostępność informacji - notowania giełdowe dostarczają inwestorom aktualnych informacji na temat cen akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych, dzięki czemu mogą oni na bieżąco śledzić rozwój sytuacji na rynku, analizować zmiany i podejmować decyzje inwestycyjne,
- transparentność – notowania giełdowe są publiczne, co zapewnia przejrzystość rynku oraz dostęp do informacji na równych warunkach dla każdego z uczestników rynku,
- regulacje i nadzór - notowania giełdowe są ściśle regulowane przez odpowiednie instytucje, takie jak np. Komisja Nadzoru Finansowego w Polsce, co zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa. Regularne audyty, obowiązkowe raporty i nadzór nad działalnością giełdy sprawiają, że inwestorzy mogą mieć większą pewność, iż rynek działa w sposób uczciwy i przejrzysty.
Wady notowań giełdowych:
- wahania cen i ryzyko spekulacyjne - notowania giełdowe, szczególnie w przypadku akcji, mogą charakteryzować się dużymi wahaniami cen, co stwarza ryzyko dla inwestorów. W niektórych przypadkach ceny instrumentów finansowych drastycznie rosną lub spadają się w krótkim czasie, a zmiany te bywają nieprzewidywalne, co także wiąże się z wysokim ryzykiem inwestycyjnym;
- wpływ emocji inwestorów – giełda jest podatna na emocje inwestorów. Zwłaszcza w okresach kryzysów finansowych lub po ogłoszeniu niekorzystnych wyników gospodarczych, ceny akcji mogą gwałtownie zmieniać się, co często jest wynikiem paniki inwestorów. To z kolei może prowadzić do tworzenia baniek spekulacyjnych i powodować nieprawdziwe wyceny aktywów;
- złożoność rynku - notowania giełdowe, szczególnie dla osób początkujących, mogą być trudne do zrozumienia i analizy;
- zależność od sytuacji makroekonomicznej - zmiany w polityce banków centralnych, takie jak podwyżki stóp procentowych, zmiany w polityce fiskalnej czy wyniki gospodarcze, mogą wpływać na zachowanie rynku giełdowego, co sprawia, że notowania giełdowe mogą być nieprzewidywalne i podatne na zmiany globalnych trendów gospodarczych.
Podsumowanie: Notowania giełdowe – definicja
Notowania giełdowe są jednym z najważniejszych mechanizmów na rynku finansowym. Zapewniają inwestorom dostęp do bieżących informacji o cenach poszczególnych instrumentów finansowych i umożliwiają dokonywanie transakcji. Mają swoje zalety, takie jak płynność, czy przejrzystość, ale również wiążą się z ryzykiem. Dlatego przed rozpoczęciem inwestycji na giełdzie warto dokładnie zrozumieć mechanizm notowań giełdowych oraz ryzyka związane z tego typu inwestycjami.