WIBOR - skrót od angielskiej nazwy Warsaw Interbank Offered Rate, oznaczający referencyjną wysokość oprocentowania kredytów międzybankowych na polskim rynku. Stawki ustalane są na podstawie ofert kilkudziesięciu największych banków w Polsce, dla pożyczek udzielanych na 1 tydzień, 1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy, 9 miesięcy i 1 rok. Na podstawie stawek WIBOR ustalane jest oprocentowanie dla kredytów i lokat udzielanych w polskich złotych.
Co ważne, od 2023 roku wskaźnik WIBOR jest systematycznie zastępowany przez WIRON, czyli alternatywny wskaźnik referencyjny stopy procentowej. W związku z tym od 2025 roku instytucje finansowe muszą przekonwertować istniejące umowy i instrumenty, które do tej pory wykorzystywały WIBOR, właśnie na WIRON.
WIBOR – czym jest?
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to referencyjna stawka oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Oznacza to, że jest to stopa procentowa, po jakiej banki udzielają sobie wzajemnie pożyczek w złotych na określony czas. W przeciwieństwie do LIBOR i EURIBOR, które są stosowane odpowiednio na rynkach międzynarodowych i w strefie euro, WIBOR odnosi się do polskiego rynku międzybankowego i jest kluczowym wskaźnikiem dla kredytów w złotych.
WIBOR odgrywa kluczową rolę w systemie finansowym, ponieważ wpływa na wysokość oprocentowania kredytów, lokat bankowych oraz innych instrumentów finansowych dostępnych na rynku. Co za tym idzie, stawka WIBOR stanowi podstawę do ustalania oprocentowania wielu kredytów udzielanych przez banki w Polsce, zwłaszcza kredytów hipotecznych i gotówkowych o zmiennym oprocentowaniu.
W praktyce oprocentowanie takiego kredytu składa się z dwóch elementów: referencyjnej stawki WIBOR oraz marży banku. Oznacza to, że zmiany w wartości WIBOR bezpośrednio wpływają na wysokość rat kredytowych. Gdy stopy procentowe są niskie, jest to korzystne dla kredytobiorców, ponieważ rata kredytowa również jest odpowiednio mniejsza. Z kolei zaciąganie kredytu w momencie wzrostu stóp procentowych jest ryzykowne, ponieważ rata kredytu również może wzrosnąć w porównaniu z pierwotnymi wyliczeniami.
WIBOR jest publikowany dla różnych okresów, takich jak:
- 1 dzień (WIBOR ON – overnight) – licząc od dnia zawarcia transakcji, czyli od dzisiaj na jeden dzień,
- 1 dzień (WIBOR TN – tomorrow/next) - licząc od następnego dnia po zawarciu transakcji, czyli od jutra na jeden dzień,
- 1 tydzień (WIBOR SW),
- 1 miesiąc (WIBOR 1M),
- 3 miesiące (WIBOR 3M),
- 6 miesięcy (WIBOR 6M),
- 12 miesięcy (WIBOR 1Y).
Niemniej to wskaźnik WIBOR 3M i WIBOR 6M są najczęściej wykorzystywane w bankowości, ponieważ stanowią punkt odniesienia dla kredytów hipotecznych oraz innych długoterminowych zobowiązań.
Kto ustala WIBOR?
Od 30 czerwca 2017 roku za ustalanie stawek WIBOR odpowiada GPW Benchmark S.A. Jest to spółka należąca do Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. GPW Benchmark działa na licencji nadanej przez Komicję Nadzoru Finansowego i jest wpisany do rejestru administratorów, który prowadzony jest przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA).
GPW Benchmark pełni funkcję administratora stawek WIBOR i WIBID i odpowiada za ich codzienne publikowanie oraz zgodność z regulacjami prawnymi, w tym z unijnym Rozporządzeniem BMR. Nadzór merytoryczny nad wszystkimi aspektami opracowywania stawek referencyjnych pełni Komitet Nadzorczy GPW Benchmark S.A.
Wcześniej WIBOR był ustalany na podstawie kwotowań przesyłanych przez największe banki w Polsce, które deklarowały, po jakiej stopie byłyby skłonne udzielić pożyczek innym instytucjom finansowym. Jednak z czasem pojawiły się kontrowersje związane z przejrzystością tego mechanizmu, co doprowadziło do wprowadzenia nowych regulacji oraz zmian w sposobie obliczania wskaźnika.
WIBOR – jak jest ustalany?
GPW Benchmark ustala wskaźnik WIBOR na podstawie danych wejściowych, którymi są kwotowania. Ich źródłem są banki będące Uczestnikami Fixingu, czyli:
- PKO Bank Polski S.A.
- Santander Bank Polska S.A.
- Bank Polska Kasa Opieki S.A.
- Bank Gospodarstwa Krajowego
- BNP Paribas Bank Polska S.A.
- Bank Handlowy w Warszawie S.A.
- mBank S.A.
- ING Bank Śląski S.A.
- Bank Millennium S.A.
- Deutsche Bank Polska S.A.
Po przekazaniu kwotowań przez wyżej wymienione banki, wyznaczane są stawki referencyjne WIBOR w ramach fixingu. Przy ustalaniu tych stawek obowiązują następujące zasady:
- usuwa się 4 kwotowania skrajne, a dokładniej 2 kwotowania o wartości najmniejszej oraz 2 o wartości największej, w przypadku, gdy zgłoszono nie mniej niż 10 kwotowań,
- usuwa się 1 najniższe i 1 najwyższe kwotowanie, w przypadku, gdy zgłoszono 8 lub 9 kwotowań,
- w przypadku zgłoszenia 6 lub 7 kwotowań nie odrzuca się żadnego z nich.
Do przeprowadzenia fixingu danego wskaźnika WIBOR potrzeba co najmniej 6 kwotowań. Jeśli jest ich mniej, stawki referencyjne na dany WIBOR nie są ustalane.
Fixing stawek referencyjnych odbywa się o godzinie 11:00 dla wskaźników referencyjnych WIBOR SW - 1Y. Z kolei w przypadku wskaźników ON i TN fixing odbywa się o godzinie 17:00.
WIBOR a stopy procentowe
Stawka WIBOR jest ściśle powiązana ze stopami procentowymi Narodowego Banku Polskiego (NBP). Decyzje Rady Polityki Pieniężnej dotyczące podwyżek lub obniżek stóp procentowych wpływają na wartość WIBOR, ponieważ określają koszt pieniądza na rynku finansowym.
Gdy NBP podnosi stopy procentowe, wzrasta koszt pożyczek międzybankowych, co automatycznie przekłada się na wzrost WIBOR. W efekcie drożeją kredyty o zmiennym oprocentowaniu, zwłaszcza kredyty hipoteczne i gotówkowe. Z kolei, gdy dochodzi do obniżenia stóp procentowych, WIBOR spada, co skutkuje niższymi ratami kredytowymi dla konsumentów i firm.
Oprocentowanie wielu produktów bankowych, takich jak kredyty czy lokaty, jest ustalane w oparciu o WIBOR powiększony o marżę banku. Dlatego kredytobiorcy, a zwłaszcza osoby posiadające kredyty hipoteczne, powinni śledzić decyzje RPP i prognozy dotyczące zmian stóp procentowych, ponieważ mają one bezpośredni wpływ na wysokość ich miesięcznych rat.
Warto również pamiętać, że WIBOR może reagować na oczekiwania rynkowe dotyczące przyszłych decyzji RPP. Nawet jeśli stopy procentowe nie zostały jeszcze formalnie zmienione, inwestorzy i instytucje finansowe mogą przewidywać ich podwyżki lub obniżki, co może prowadzić do wcześniejszych wahań wskaźnika WIBOR.
Podsumowanie: Co to jest WIBOR?
WIBOR to kluczowy wskaźnik referencyjny na polskim rynku finansowym, który wpływa na wysokość oprocentowania kredytów, lokat i innych instrumentów finansowych. Jego wartość ustalana jest na podstawie deklaracji banków i odzwierciedla koszt pożyczek na rynku międzybankowym. WIBOR jest ściśle powiązany ze stopami procentowymi NBP, a jego zmiany mają bezpośredni wpływ na koszty kredytowe ponoszone przez konsumentów i przedsiębiorstwa. Co to zatem jest WIBIOR w kredycie? Oznacza to, że rosnący WIBOR przekłada się na wyższe raty kredytów, natomiast jego spadek skutkuje tańszym kosztem finansowania. W związku z dążeniem do większej przejrzystości rynku finansowego, w Polsce WIBOR zastępowany jest nowym wskaźnikiem – WIRON, który ma opierać się na rzeczywistych transakcjach i zwiększyć wiarygodność systemu.