Rata kredytu to regularna płatność, którą kredytobiorca zobowiązany jest wpłacać na rzecz banku lub innej instytucji finansowej. Spłacanie rat odbywa się zgodnie z ustalonym harmonogramem aż do całkowitej spłaty zaciągniętego zobowiązania powiększonego o odsetki.
Z tego względu rata kredytu, czyli comiesięczny koszt kredytu, składa się z dwóch części –kapitałowej oraz odsetkowej. Część kapitałowa stanowi określoną część pożyczonej kwoty, natomiast część odsetkowa to wartość dodana wynikająca z określonego w umowie oprocentowania. Rata kredytu może być stała (annuitet), gdy kapitał wraz z odsetkami podzielony jest na równe części comiesięcznego zobowiązania lub malejąca, gdy każda kolejna rata zmniejsza się o określoną wartość. W przypadku raty stałej obie części składowe są zmienne, natomiast rata malejąca skład się ze stałej raty kapitału i malejącej raty odsetkowej.
Z kolei sam sposób obliczania i wysokości raty zależą m.in. od rodzaju kredytu, warunków umowy kredytowej oraz wybranego harmonogramu spłaty kredytu.
Rodzaje rat kredytu
Możemy wyróżnić 2 główne rodzaje rat kredytu. Są to:
- Raty równe (stałe, annuitetowe) – kredytobiorca co miesiąc spłaca ratę w takiej samej wysokości, a co za tym idzie, suma części kapitałowej i odsetkowej jest stała. W takim przypadku kredytobiorca na początku spłaca przede wszystkim odsetki, a dopiero z czasem większa część raty przeznaczana jest na spłatę kapitału. Raty równe stanowią najpopularniejszy sposób spłacania kredytów, w tym kredytów gotówkowych.
- Raty malejące – charakteryzują się tym, że część kapitałowa jest stała przez cały okres kredytowania, a odsetki zmniejszają się wraz z postępami w spłacaniu kredytu. Dzięki temu z czasem raty kredytu stają się coraz niższe. Również koszt kredytu spłacanego w ratach malejących jest niższy niż w przypadku rat równych. Niemniej na początku spłaty raty malejące mogą być naprawdę wysokie, zwłaszcza przy dużej pożyczce, co z kolei wymaga odpowiednio dobrej zdolności kredytowej.
Poza tym wyróżniamy także ratę balonową (wykupową). Taki model spłaty kredytu polega na tym, że przez większą część okresu kredytowego kredytobiorca oddaje tylko niewielką kwotę kapitału lub spłaca wyłącznie odsetki. Dzięki temu comiesięczna rata jest stosunkowo niewielka. Natomiast większa część kapitału spłacana jest w ostatniej racie, nazywanej właśnie ratą balonową. Z ratami tego rodzaju najczęściej można spotkać się w przypadku kredytów samochodowych.
Ile wynosi rata kredytu?
Wysokość raty kredytu zależy od wielu czynników. Do najważniejszych z nich zaliczamy:
- Kwota kredytu – im wyższa kwota pożyczki, tym większa miesięczna rata.
- Okres kredytowania – dłuższy okres kredytowania przekłada się na mniejszą wysokość rat, ale jednocześnie zwiększa całkowity koszt kredytu, ponieważ odsetki naliczane są przez dłuższy czas. Z kolei krótszy okres spłaty wiąże się z wyższymi ratami, ale ostateczny koszt kredytu będzie w takim przypadku niższy.
- Oprocentowanie – różni się w zależności od rodzaju kredytu czy zdolności kredytowej kredytodawcy. Poza tym może być stałe lub zmienne. W przypadku oprocentowania zmiennego raty mogą zmniejszać się lub rosnąć w zależności od wahań stóp procentowych.
- Rodzaj rat – wybór rat równych lub malejących również determinuje ich wysokość. W przypadku rat malejących, na początku spłacana kwota będzie stosunkowo wysoka, jednak z czasem będzie ona maleć. Przy ratach równych ich wysokość przez cały czas pozostaje na tym samym poziomie.
- Waluta kredytu – w przypadku kredytów zaciąganych w obcej walucie rata kredytu może zmienić się z miesiąca na miesiąc w zależności od kursów walutowych.
- Dodatkowe koszty – na wysokość raty wpływają także dodatkowe koszty, takie jak prowizje czy ubezpieczenia, które mogą zostać doliczone do pożyczanego kapitału.
Jak obliczyć wysokość raty kredytu?
Obliczając ratę kredytu, można skorzystać z dostępnych wzorów matematycznych lub posłużyć się kalkulatorami internetowymi. W tym drugim przypadku należy podać kwotę kredytu, okres spłaty, oprocentowanie i rodzaj rat, aby system automatycznie wyliczył szacunkową wysokość rat kredytowych.
Czy rata kredytu jest kosztem?
W przypadku osób fizycznych rata kredytu nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Jedynie jej część odsetkowa może być uwzględniona w określonych sytuacjach, np. w przypadku ulgi odsetkowej, związanej z zaciąganiem kredytów hipotecznych na własne cele mieszkaniowe.
Natomiast w przypadku przedsiębiorców sytuacja wygląda inaczej. Część kapitałowa raty nie stanowi kosztu podatkowego, ponieważ jest to zwrot pożyczonej kwoty. Z kolei część odsetkowa może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu, jeśli kredyt został zaciągnięty na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podsumowanie: Rata kredytowa – co to jest?
Rata kredytowa to kwota, jaką kredytobiorca musi co miesiąc wpłacać do banku lub innej instytucji finansowej w celu spłaty zaciągniętego zobowiązania. Rata składa się z 2 części: kapitałowej oraz odsetkowej. Kredyt można spłacać za pomocą rat równych lub malejących. Na ostateczną wysokość raty kredytowej wpływają takie czynniki jak: kwota kredytu, okres kredytowania, oprocentowanie, rodzaj rat, waluta kredytu oraz dodatkowe koszty kredytu. Najprościej obliczyć ratę kredytu za pomocą kalkulatorów internetowych. Warto pamiętać, że rata kredytu jako taka nie stanowi kosztu. Jednak w niektórych przypadkach jej część odsetkowa może zostać uwzględniona w ramach ulgi odsetkowej (osoby fizyczne) lub gdy kredyt został zaciągnięty na cele związane z działalnością gospodarczą kredytobiorcy.