Forfaiting to instrument finansowania handlu, polegający na dyskontowaniu lub redyskontowaniu wierzytelności, powstałych z tytułu transakcji handlowych. Wykorzystywany jest w przypadku handlu na rynkach międzynarodowych. Najczęściej dotyczy średnio- i długoterminowych transakcji finansowych. Usługę forfaitingu świadczą banki oraz niezależne instytucje finansowe.
Forfaiting – definicja
Forfaiting to pojęcie, które odnosi się do formy finansowania handlu międzynarodowego, polegającej na odkupie przez forfaitera (instytucję finansową) wierzytelności terminowych od eksportera. W zamian za gotówkę forfaiter przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika oraz odpowiedzialność za ściąganie płatności. Jedną z głównych funkcji forfaitingu jest umożliwienie eksporterom uzyskanie natychmiastowych środków pieniężnych, co poprawia płynność finansową i redukuje ryzyko związane z opóźnionymi płatnościami. Ta metoda finansowania jest szczególnie popularna w transakcjach międzynarodowych, gdzie ryzyko braku zapłaty jest większe ze względu na odległość, różnice prawne i ekonomiczne między krajami eksportera i importera.
Stronami umowy forfaitingowej są:
- forfetysta, czyli zbywca wierzytelności,
- forfaiter, czyli podmiot, który nabywa daną wierzytelność pieniężną.
Co ważne, nie ma ograniczeń co do formy prawnej zarówno forfetysty, jak i forfaitera.
W transakcjach forfaitingowych często wykorzystywane są weksle, które stanowią zabezpieczenie dla instytucji finansowej nabywającej wierzytelność.
Przykłady forfaitingu obejmują sprzedaż wierzytelności z tytułu eksportu maszyn czy urządzeń, gdzie eksporter otrzymuje natychmiastową zapłatę, a ryzyko niewypłacalności nabywcy przejmuje instytucja forfaitingowa.
Forfaiting – rodzaje
W przypadku forfaitingu możemy wyróżnić następujące rodzaje tej usługi:
- forfaiting właściwy – ryzyko płatności przechodzi na nabywcę wierzytelności,
- forfaiting niewłaściwy – nabywca przenosi część kosztów związanych z transakcją na sprzedającego,
- forfaiting pośredni – wierzytelności kupowane są przez nabywcę nie bezpośrednio od eksportera, ale od innej instytucji forfaitingowej,
- forfaiting tajny – importer nie jest informowany o zawarciu umowy forfaitingowej pomiędzy eksporterem a instytucją forfaitingową,
- forfaiting poszerzony – nabywca wierzytelności świadczy dodatkowe usługi na rzecz eksportera.
Forfaiting – schemat
Forfaiting można przedstawić w formie schematu, który składa się z następujących kroków:
1. Podpisanie umowy handlowej
Eksporter i importer zawierają umowę na dostawę towarów lub usług. Obejmuje ona warunki płatności odroczonej, co oznacza, że importer ma określony czas na uregulowanie należności.
2. Ustalenie warunków forfaitingu
Eksporter kontaktuje się z firmą, specjalizującą się w forfaitingu, w celu sprzedaży wierzytelności. Obie strony omawiają warunki transakcji, w tym cenę odkupienia należności, wysokość prowizji oraz kwestie związane z ryzykiem niewypłacalności importera, czy ryzykiem walutowym.
3. Sprzedaż wierzytelności
Po uzgodnieniu warunków forfaiter nabywa od eksportera wierzytelność za cenę pomniejszoną o prowizję, zwaną dyskontem. Eksporter otrzymuje gotówkę natychmiast, co poprawia jego płynność finansową i eliminuje ryzyko związane z oczekiwaniem na płatność od importera.
4. Wykonanie umowy przez importera
Importer dokonuje płatności w ustalonym z eksporterem terminie. Pieniądze te trafiają do forfaitera, który wcześniej wypłacił środki z tego tytułu eksporterowi. Jednak jeśli importer nie dokona płatności w terminie, ryzyko niewypłacalności leży po stronie forfaitera (w przypadku forfaitingu właściwego) lub eksportera (w przypadku forfaitingu niewłaściwego).
5. Zakończenie transakcji
Po otrzymaniu płatności od importera transakcja zostaje zamknięta.
Forfaiting – wady i zalety
Forfaiting, jak większość usług, ma swoje zalety i wady. Oto najważniejsze z nich.
Forfaiting – zalety
- Eliminacja ryzyka: Główną zaletą forfaitingu jest przeniesienie ryzyka niewypłacalności importera na forfaitera. Eksporter jest zabezpieczony przed ewentualnymi problemami z płatnością, szczególnie w transakcjach międzynarodowych, gdzie ryzyko niewypłacalności jest znacznie większe, a możliwość windykacji długów są mniejsze.
- Poprawa płynności finansowej: Dzięki forfaitingowi eksporter otrzymuje gotówkę natychmiast po sprzedaży towarów lub usług, co poprawia jego płynność finansową i umożliwia reinwestowanie środków w dalszy rozwój działalności oraz pokrycie kosztów bieżących działalności.
- Brak konieczności monitorowania płatności: Przekazując wierzytelność forfaiterowi, eksporter nie musi martwić się o śledzenie i egzekwowanie płatności od importera. To forfaiter zajmuje się całym procesem od chwili odkupu wierzytelności.
- Możliwość realizacji większych transakcji: Dzięki forfaitingowi eksporter może pozwolić sobie na realizację większych transakcji, nawet jeśli nie ma pewności co do zdolności płatniczej importera.
- Korzystne warunki finansowania: W wielu przypadkach forfaiting może oferować korzystniejsze warunki finansowania niż inne formy kredytowania czy zabezpieczania transakcji.
Forfaiting – wady
- Koszty transakcji: Największą wadą forfaitingu jest konieczność poniesienia kosztów związanych z prowizją forfaitera czy odsetkami. Wysokość opłat za skorzystanie z tej usługi zależy od wielu czynników, takich jak ryzyko transakcji, waluta czy termin płatności, i może wpłynąć na ostateczny zysk eksportera.
- Ograniczenia w zastosowaniu: Forfaiting jest najczęściej stosowany w transakcjach międzynarodowych i nie zawsze jest opłacalny w przypadku mniejszych transakcji. Poza tym w niektórych sytuacjach może być trudno znaleźć forfaitera, który będzie chętny do odkupienia konkretnej wierzytelności. Co ważne, w takim przypadku warto poszukać innych form finansowania, takich jak np. faktoring.
- Ryzyko walutowe: W transakcjach międzynarodowych istnieje ryzyko zmiany kursów walutowych, które może wpłynąć na ostateczne rozliczenie transakcji. W niektórych przypadkach forfaiter może wymagać dodatkowego zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym.
- Złożoność procesu: Forfaiting wymaga zawarcia umów i negocjacji z forfaiterem, co może być czasochłonne i skomplikowane. Eksporter musi być świadomy wszystkich warunków transakcji, aby uniknąć potencjalnych pułapek.
- Ograniczona dostępność: Nie wszystkie instytucje finansowe oferują usługi forfaitingu, co może ograniczyć wybór dla eksportera.
Podsumowując wady i zalety forfaitingu, można powiedzieć, że dane pokazują, że jest to popularne rozwiązanie w handlu międzynarodowym, zwłaszcza w transakcjach o dłuższym terminie płatności.
Podsumowanie: Co to jest forfaiting?
Forfaiting to usługa finansowa, która umożliwia eksporterom natychmiastowe pozyskanie środków i zabezpieczenie się przed ryzykiem niewypłacalności kontrahentów. Choć forfaiting na świecie wiąże się z dodatkowymi kosztami i pewnymi ograniczeniami, stanowi atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych form finansowania handlu międzynarodowego. Należy pamiętać, że forfaiting ma zarówno zalety, jak i wady, co wpływa na opłacalność korzystania z tej usługi.