Split Payment – wszystko o mechanizmie podzielonej płatności

Split Payment – wszystko o mechanizmie podzielonej płatności

Dla resortu finansowego to sposób na walkę z wyłudzeniami podatkowymi, a tym samym swoistego rodzaju „korek” uszczelniający system podatku VAT. Dla przedsiębiorców to potencjalne źródło problemów z płynnością finansową. Czym jest i jak działa mechanizm podzielonej płatności?

Od 1 lipca br. w polskim systemie płatności VAT wprowadzone zostały zmiany. Na mocy Ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 62) wprowadzono m.in. zmiany do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 i 2491). W praktyce oznacza to szereg zmian dla płatników podatku VAT, pośród których szczególne emocje wzbudza Split Payment. Obecnie mechanizm podzielonej płatności nie jest obowiązkowy, jednak warto pamiętać o tym, że o jego zastosowaniu decydują nabywcy produktów i usług, a nie sam wystawca faktury VAT. Co więcej, zgodnie z wprowadzonymi zmianami, nowa metoda płatności VAT obowiązuje tylko w przypadku transakcji B2B.

Od 1 listopada 2019 roku zastosowanie znajdują nowe przepisy, które wprowadzone zostały na mocy ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Przepisy te aktualizują i regulują wymogi prawne, jakie znajdują się w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm). Zmiana przepisów oznacza, że mechanizm podzielonej płatności przestaje być dobrowolny. Pomimo tego, że obowiązkowy Split Payment dotyczy tylko wyszczególnionych w ustawie towarów i usług, to w rzeczywistości wywoła on sporo zamieszania na polskim rynku. Co więcej, wdrożone zmiany to również sankcje prawne, zarówno dla wystawców faktur, jak i płatników. To jednak nie wszystko. Od 1 stycznia 2020 roku obowiązujące przepisy zostaną jeszcze mocniej zaostrzone. 

Dodatkowe konto dla firm

Przez wzgląd na wdrożenie mechanizmu podzielonej płatności zmiany w tym zakresie zaczęły być widoczne na poziomie obsługi bankowej. To właśnie banki zostały upoważnione do tego, aby w odpowiedni sposób „przygotować” przedsiębiorców do obsługi transakcji w systemie Split Payment. Jeszcze przed oficjalnym wprowadzeniem Split Payment banki rozsyłały do swoich klientów pisma z informacjami o uruchomieniu rachunku VAT.

Rachunek VAT to dodatkowe, odrębne konto do rachunku rozliczeniowego, które tworzone jest przez bank w sposób automatyczny. W ten sposób każdy przedsiębiorca zyskuje możliwość wykorzystania mechanizmu podzielonej płatności. Co więcej, jeżeli dana firma posiada kilka rachunków rozliczeniowych w kilku bankach, to do każdego rachunku utworzony zostanie odrębny rachunek VAT. Warto przy tym podkreślić, że środki znajdujące się na rachunku VAT mogą być wykorzystywane tylko i wyłącznie w ustalonym przez ustawodawcę zakresie, a w tym:

  • realizacja przelewów Split Payment w ramach transakcji B2B;
  • realizacja płatności podatku VAT do Urzędu Skarbowego;
  • zwrot przelewu (gdy został on zaksięgowany na skutek błędu, a posiadacz rachunku nie jest wystawcą faktury);
  • przeksięgowanie środków w obrębie rachunków VAT prowadzonych w jednym banku.

W przypadku chęci przeniesienia środków z rachunku VAT na rachunek bieżący przedsiębiorstwa konieczne jest uzyskanie zgody Urzędu Skarbowego.

Posiadacz rachunku VAT nie musi przekazywać jego numeru do właściwego Urzędu Skarbowego. Nie ma również potrzeby wskazywania go na fakturze wystawianej dla nabywców produktów i usług objętych VAT.

Obecnie mechanizm podzielonej płatności obejmuje jedynie rozliczenia realizowane w polskiej walucie. Oznacza to, że rachunek VAT nie jest tworzony dla walutowych rachunków rozliczeniowych. Co więcej, w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą wykorzystujących do celów firmowych standardowy rachunek rozliczeniowo-oszczędnościowy (konto osobiste) rachunek VAT również nie jest tworzony.

Mechanizm podzielonej płatności

Split Payment to mechanizm pozwalający na rozdzielenie płatności i zaksięgowanie należnych środków na dwóch odrębnych rachunkach – rachunku rozliczeniowym odbiorcy oraz rachunku VAT. Zgodnie z tym, kwota netto trafi na rachunek bieżący firmy, natomiast należna kwota podatku VAT zostanie zaksięgowana na przeznaczonym do tego koncie.

W teorii o zastosowaniu Split Payment decyduje nabywca produktów, w praktyce jednak dostawca może zasugerować kontrahentowi preferencyjną metodę płatności. Nie oznacza to jednak, że dostawca może w jakikolwiek sposób zmusić odbiorcę do realizacji standardowego przelewu lub przelewu z wykorzystaniem metody Split Payment.

Realizacja przelewu w mechanizmie podzielonej płatności nie jest skomplikowanym procesem. Nabywca produktów i usług nie jest bowiem zobowiązany do tego, aby samodzielnie wskazywać numer rachunku rozliczeniowego oraz numer rachunku VAT.

Realizacja przelewu w mechanizmie Split Payment możliwa jest tylko z rachunku firmowego. Decydując się na płatność za pomocą tej metody należy:

  • wskazać typ przelewu „Split Payment”;
  • w gotowym formularzu podać kwotę netto oraz VAT, zgodnie z otrzymaną fakturą;
  • podać dane identyfikujące dostawcę towaru/usługi (np. NIP);
  • podać numer faktury VAT.

Mechanizm podzielonej płatności – obowiązki

O ile płacący nie musi martwić się o to, aby wskazywać odpowiedni numer konta rozliczeniowego i konta VAT kontrahenta, tak jego obowiązkiem jest sprawdzenie, czy wystawca faktury znajduje się na tzw. „Białej liście podatników”. W tym celu wystarczy skorzystać ze specjalnej wyszukiwarki podmiotów na stronie Ministerstwa Finansów.

Dodatkowo (od 1 listopada 2019 roku) odbiorca towarów lub usług zobowiązany jest do uiszczenia płatności w systemie Split Payment wówczas, gdy łącznie zachowane są następujące warunki:

  • wartość brutto faktury przekracza kwotę 15 000 złotych,
  • na fakturze znajdują się towary lub usług, które znajdują się w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (a co powinno być potwierdzone przez wystawcę odpowiednią adnotacją „Mechanizm podzielonej płatności).

Wystawca faktury powinien umieści odpowiednią adnotację na fakturze, jeżeli dotyczy ona produktów z załącznika nr 15 (nawet wówczas, gdy faktura wystawiona jest za kilka produktów i usług, a tylko jeden z nich jest towarem lub usługą objętym obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności). Należy podkreślić również to, że brak informacji o Split Payment nie zwalnia płacącego z obowiązku prawidłowego opłacenia faktury, a tym samym to nabywca produktów i usług musi sprawdzić, czy ujęto w dokumencie towary i usługi wykazywane w załączniku nr 15.

Na liście tej znalazło się 150 pozycji, przy czym w uogólnieniu dotyczy ona:

  • usług budowlanych (wszystkie, a nie tylko świadczone przez podwykonawców jak do 1.11.2019 roku);
  • metali i wyrobów metalowych;
  • biżuterii i wyrobów jubilerskich;
  • usług związanych ze zbieraniem odpadów i odzyskiwaniem surowców;
  • komputerów, a także niektórych urządzeń elektronicznych i elektrycznych;
  • oprogramowania, filmów i nagrań;
  • części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, motocykli i innych;
  • oleju rzepakowego;
  • wyrobów chemicznych, takich jak: emulsje fotograficzne oraz atramenty i tusze w tym kasety do drukarek;
  • wyrobów z tworzyw sztucznych;
  • węgla oraz paliwa z węgla
  • innych, nieujętych powyżej.

Korzyści Split Payment

Biorąc pod uwagę dobrowolny charakter mechanizmu podzielonej płatności, ustawodawca wprowadził kilka udogodnień dla osób decydujących się na aktywne użytkowanie tej metody rozliczeń. W zakresie przedsiębiorcy mogą liczyć na:

  • szybszy zwrot podatku, w terminie do 25 dni (standardowo zwrot podatku realizowany jest w ciągu 60 dni);
  • zmniejszenie kwoty VAT, w przypadku realizacji przelewu do Urzędu Skarbowego przed ustalonym dla płatnika terminem;
  • brak podwyższonych stawek za zwłokę w płatności (standardowo to 150%);
  • zmniejszenie ryzyka nałożenia sankcji w VAT (20%, 30%, 100%);
  • wyłączenie (w znacznym zakresie) odpowiedzialności solidarnej nabywcy za VAT należny nierozliczony przez dostawcę.

Kary za niestosowanie Split Payment

Od 1 listopada 2019 roku obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności wiąże się również z określonymi sankcjami, które dotyczą nie tylko wystawców faktur, ale i płatników.

W przypadku faktur wystawiony na kwotę przekraczającą 15 000 złotych, wskazuje się następujące przypadki obciążone ryzykiem nałożenia kary:

  • jeżeli na fakturze widnieje adnotacja o mechanizmie podzielonej płatności, jednak zapłata nie zostanie wykonana z jego zastosowaniem, wówczas takiej faktury (przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2020 roku) nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, a na płatnika zostanie nałożona sankcja w wysokości 30% od kwoty podatku VAT widniejącej na otrzymanej fakturze;
  • jeżeli na fakturze nie widnieje adnotacja o mechanizmie podzielonej płatności, jednak zawiera chociaż jedną pozycję z załącznika nr 15, wówczas to na płatniku ciąży obowiązek sprawdzenia wystawcy faktury (czy jest na tzw. „Białej Liście Podatników”) oraz ustalenia czy towar lub usługa wyszczególniona jest w załączniku nr 15. Jeżeli płatność nie zostanie uiszczona z uwzględnieniem Split Payment, wówczas na płatnika zostanie nałożona sankcja w wysokości 30% kwoty podatku VAT wskazanego na fakturze. W takim przypadku można uniknąć kary, pod warunkiem, że wystawca faktury prawidłowo rozliczy się ze swoich zobowiązań podatkowych;
  • jeżeli na fakturze nie będzie widniała adnotacja o mechanizmie podzielonej płatności, wówczas na wystawcę faktury nałożona będzie sankcja w wysokości 30% od kwoty podatku VAT z faktury. 

Uwaga! Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2020 roku, płatności za faktury wystawione na kwotę minimum 15 000 złotych brutto lub więcej, wymagają rozliczenia transakcji poprzez przelew na rachunek kontrahenta, który znajduje się na „Białej Liście Podatników”.

Podsumowując, Split Payment to nowe rozwiązanie na rodzimym rynku. Obecnie jego dobrowolny charakter pozwala przedsiębiorcom na samodzielne podejmowanie decyzji w tym zakresie. Warto jednak pamiętać o tym, że jest to rozwiązanie mające uszczelnić system podatku VAT, a tym samym możliwe jest, że z biegiem czasu stanie się jedyną formą rozliczeń transakcji B2B.

Pomimo korzyści jakie zapewnia firmom ustawodawca, sam mechanizm nie jest wolny od wad. W przypadku niewielkich firm lub firm o niskiej płynności finansowej może on prowadzić do znacznych problemów finansowych. Rozwiązaniem w takim przypadku może być zgłoszenie do Urzędu Skarbowego wniosku o przeniesienie środków z rachunku VAT na rachunek bieżący, przy czym jest to proces dość rozległy w czasie. Można być również pewnym tego, że Split Payment stworzy perfekcyjne warunki rozwoju firmom, które specjalizują się w usługach factoringu.

Dodatkowy problem stanowią kary, jakie nakładane będą i na wystawców faktur i na płatników, którzy nie sprawdzą wystawcy oraz zafakturowanych produktów i usług. Czy nowe przepisy uda się bezproblemowo wdrożyć w polskich firmach? Odpowiedź na to pytanie przyniesie już najbliższa przyszłość.

Komentarze i opinie o Split Payment

Opinie nie są weryfikowane pod kątem ich pochodzenia od konsumentów, którzy używali i mają doświadczenie z danym produktem lub usługą finansową.
Bądź pierwszy, napisz opinię!