Waloryzacja to jedna z zasad prawnych, która mówi, że w razie zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, wierzyciel powinien otrzymać równowartość ekonomiczną wierzytelności z chwili jej powstania. Waloryzacja dotyczy wyłącznie zobowiązań pieniężnych, w przypadku których mija pewien okres pomiędzy powstaniem a wygaśnięciem wierzytelności.
Zgodnie z kodeksem cywilnym waloryzacji mogą podlegać w zasadzie wszystkie świadczenia pieniężne. Z kolei w finansach publicznych waloryzacja dotyczy przede wszystkim rent i emerytur. W tym przypadku wysokość nominalna świadczeń emerytalno-rentowych jest zwiększana z powodu utraty ich realnej wartości. Waloryzacja rent i emerytur jest uzależniona od wzrostu cen towarów i usług oraz realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia.
Ze względu na sposoby obliczania waloryzacji wyróżnia się:
- waloryzację cenową – polegającą na utrzymaniu świadczeń bez uczestnictwa w ogólnym wzroście poziomu życia,
- waloryzację płacową – polegającą na przeliczaniu świadczenia na podstawie wskaźnika wzrostu średnich zarobków,
- waloryzację cenowo-płacową – polegająca na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji.