Ryczałt - czym jest, ile wynosi, kiedy się opłaca?

Ryczałt – co to jest?

Ryczałt to jedna z form rozliczana podatku dochodowego, które dostępne są w Polsce. Polega ona na naliczaniu podatku od przychodu bez pomniejszania go o koszty jego uzyskania. Oznacza to, że nie posługujemy się tu pojęciem dochodu, ponieważ na ryczałcie nie stanowi on podstawy opodatkowania. A koszt w przypadku rozliczania ryczałtowego nie wpływa na wysokość podatku dochodowego.  

Właściciel firmy na ryczałcie zwolniony jest z prowadzenia księgi przychodów i rozchodów. Zamiast tego może prowadzić prostą ewidencję przychodów. W jej ramach ujmuje włącznie przychody ze swojej działalności, pomijając koszty.

Na rozliczanie ryczałtowe przedsiębiorca może zdecydować się od razu przy zakładaniu działalności lub w trakcie prowadzenie firmy. W tym drugim przypadku przejście na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych należy zgłosić do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którym przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód z tytułu działalności w roku podatkowym bądź do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu bieżącego roku podatkowego.

VAT a ryczałt – co to znaczy?

Czasem pojawiają się pytania, czy lepiej wybrać VAT, czy ryczałt. Jednak opcje te się nie wykluczają, ponieważ dotyczą dwóch różnych podatków. Dlatego też będąc na ryczałcie, można być czynnym podatnikiem VAT, choć nie jest to obligatoryjne.

Ryczałt – dla kogo?

Ryczałt stanowi uproszczoną formę opodatkowania. Mogą z niej skorzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Poza tym ryczałt dostępny jest także dla spółek osobowych oraz osób fizycznych, nieprowadzących działalności, które wynajmują i dzierżawią lokale i grunty. Dodajmy, że od 2023 roku ryczałt jest jedyną formą opodatkowania, z jakiej mogą korzystać osoby rozliczające najem prywatny. Podatek ryczałtowy to także sposób rozliczania się osób fizycznych, które sprzedają przetworzone produkty rolne z własnych upraw.

Co jednak ważne, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych przeznaczony jest wyłącznie dla firm, o przychodach niższych niż 2 mln euro, uzyskanych w poprzednim roku podatkowym. Poza tym ustawa dotycząca ryczałtu zawiera katalog usług, które nie mogą być rozliczane w oparciu o podatek na ryczałcie. Są to m.in. apteki, lombardy oraz niektóre wolne zawody. Poza tym z ryczałtu nie można skorzystać w przypadku wytwarzania niektórych wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym oraz handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.

Poza tym ryczałt nie dotyczy podatników, którzy w danym roku podatkowym zmieniają wykonywaną działalność na:

• spółkę z małżonkiem z działalności prowadzonej samodzielnie,
• działalność samodzielną jednego lub obojga małżonków z działalności prowadzonej w formie spółki z małżonkiem,
• działalność samodzielną drugiego małżonka z działalności prowadzonej samodzielnie przez małżonka.

Poza tym z ryczałtu nie można skorzystać, jeśli małżonek bądź współmałżonkowie przed zmianą opłacali podatek z tytułu danej działalności na zasadach ogólnych. 

Ponadto wybór ryczałtu jest niemożliwy w przypadku osób, które są lub były zatrudnione na umowę o pracę i zamierzają wykonywać na rzecz obecnego, lub byłego pracodawcy takie same czynności w ramach działalności gospodarczej, które w roku podatkowym lub roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywali w ramach umowy o pracę.   

Ile wynosi ryczałt?

Z jednej strony ryczałt to uproszczona forma opodatkowania. Jednak widząc po raz pierwszy wykaz progów podatkowych na ryczałcie, można się nieco pogubić. Przyjrzyjmy się zatem, jakie są stawki ryczałtowe w Polsce.

Zacznijmy od tego, że w Polsce mamy aż 10 progów podatkowych w ramach ryczałtu, a podatek ten może wynosić od 2 do 17%. Natomiast wybór jednej z tych stawek uzależniony jest od typu prowadzonej działalności. Oto przykłady progów podatkowych w Polsce w przypadku ryczałtu i działalności gospodarczych na ryczałcie nimi opodatkowanych:

• 17% - wolne zawody,
• 15% - pośrednictwo w sprzedaży hurtowej,
• 14% - działalność medyczna, np. lekarzy i dentystów,
• 12% - działalność wykonywana przez programistów,
• 10% - kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek,
• 8,5% - najem i usługi z nim związane do kwoty 100 000 zł (przy czym nadwyżka powyżej 100 000 zł opodatkowania jest stawką w wysokości 12,5%),
• 8,5% - stawka dla przedsiębiorców prowadzących punkty gastronomiczne lub świadczących usługi edukacyjne,
• 5,5% - działalność wytwórcza, np. budowlana,
• 3% - właściciele firm gastronomicznych (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%),
• 2% - sprzedaż produktów roślinnych lub zwierzęcych z własnej uprawy, lub chowu (przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy).

Będąc przy temacie ryczałtu i tego, ile procent on wynosi, warto także wspomnieć o tym, do kiedy taki podatek należy rozliczać. Przede wszystkim podatek w formie ryczałtu należy opłacać co miesiąc. A mówiąc dokładniej, termin rozliczenia ryczałtu to 20. dzień miesiąca, który następuje po miesiącu, za który naliczono dany podatek. W praktyce wygląda to tak, że podatek za maj, należy zapłacić do 20 czerwca itd. Wyjątkiem jest natomiast grudzień. W takim przypadku podatek za ten miesiąc można uiścić ostatniego dnia przed końcem terminu składania rocznego zeznania podatkowego.

Z kolei przedsiębiorcy na ryczałcie o stosunkowo niskich przychodach, mogą zdecydować się na rozliczanie podatku ryczałtowego raz na kwartał. Dotyczy to firm o przychodach do 965 440 zł za poprzedni rok podatkowy.

Jak obliczyć dochód na ryczałcie?

Jak już wspominaliśmy, tłumacząc, co to jest ryczałt, w przypadku tej formy opodatkowania nie posługujemy się pojęciem dochodu. Interesuje nas wyłącznie przychód, ponieważ przy ryczałcie nie możemy dokonywać księgowania kosztów jego uzyskania w celu ich odliczenia. 

Kiedy ryczałt się opłaca?

Ryczałt niewątpliwie ma sporo zalet, ale wiążą się z nim pewne ograniczenia. Z tego względu warto rozważyć wszelkie za i przeciw, zanim rozpoczniemy działalność ryczałtową. Co zatem przemawia na korzyść tego rozwiązania?

1. Po pierwsze, ryczałt to stosunkowo niskie stawki podatkowe. Oczywiście zależy to od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, ale różnica widoczna jest zwłaszcza przy ryczałcie w niższych progach podatkowych.
2. Po drugie, firmę na ryczałcie obowiązują zasady prostej księgowości. Jest to szczególnie ważne w przypadku właścicieli mniejszych firm, którzy często samodzielnie rozliczają swoją działalność.
3. Po trzecie, przedsiębiorca na ryczałcie ma możliwość odliczania składki ZUS. 

Poza tym na korzyść ryczałtu przemawia to, że przedsiębiorca po spełnieniu określonych warunków, może rozliczać się kwartalnie.

A jakie wady ma ryczałt?

Przede wszystkim przy ryczałcie nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem. Nie można także skorzystać z ulgi na dzieci w zeznaniu PIT-28.

Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jak zrobić koszty w firmie. W przypadku ryczałtu nie ma to znaczenia, ponieważ ryczałt cechuje się brakiem możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodu. Jeśli są one nieznaczne, nie stanowi to problemu. Jednak przy wysokich kosztach prowadzenia działalności ryczałt może się po prostu nie opłacać. Szczególnie że – i tu kolejna potencjalna wada – jeśli korzystasz z ryczałtu, nie obowiązuje cię kwota wolna od podatku.  

Poza tym, jeśli zdecydujesz się na ryczałt, nie będziesz mógł zrezygnować z niego w trakcie obowiązującego roku podatkowego. A to oznacza, że zmiany w sposobie opodatkowania będziesz mógł wprowadzić w życie dopiero od kolejnego roku podatkowego.

Podsumowując, ryczałt opłaca się przede wszystkim osobom, które w prowadzonej przez siebie działalności mają niewielkie koszty lub w przypadku których zyski wynikające ze stawki ryczałtowej przewyższają możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodów.

Ryczałt – na czym polega?

Ryczałt to rodzaj uproszczonej formy opodatkowania. Na czym dokładnie polega ryczałt? W tym przypadku podatek dochodowy naliczany jest od przechodów bez uwzględniania w nich kosztów uzyskania tego przychodu. W przypadku ryczałtu mamy aż 10 różnych stawek podatkowych od 2 do 17%. Wybór jednej z nich zależy od rodzaju wykonywanej działalności. Co ważne, z ryczałtu mogą korzystać przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze i spółki osobowe. Poza tym ta forma rozliczania przeznaczona jest także dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności, ale np. uzyskują przychody w ramach najmu prywatnego bądź sprzedaży produktów rolnych z własnych upraw. Dodajmy, że z tej formy opodatkowania można skorzystać przy przychodach do 2 mln euro rocznie. Zaletą ryczałtu są stosunkowo niskie stawki podatkowe oraz prosta księgowość. Natomiast do wad zaliczamy brak możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu, rozliczania się wspólnie z małżonkiem oraz skorzystania z ulgi na dzieci w zeznaniu PIT-28. A czy na ryczałcie jest kwota wolna od podatku? Odpowiedź na to pytanie jest negatywna, co oznacza, że przy ryczałcie nie można skorzystać z kwoty wolnej od podatku. Ze względu na swoje wady i zalety, ryczałt najbardziej opłaca się osobom, w przypadku których koszty prowadzenia działalności są stosunkowo niskie. Zastanawiasz się, jak płacić mniejszy podatek dochodowy? Przelicz, czy nie opłaca ci się rozliczać na podstawie ryczałtu.