Lepiej spłacać kapitał czy odsetki?

Czym różni się nadpłata odsetek od nadpłaty kredytu?

Niemal na każdym kroku możesz usłyszeć, że warto nadpłacać kredyt. Dotyczy to w szczególności większych zobowiązań, których spłacanie zgodnie z harmonogramem zajmuje wiele lat. Natomiast decydując się na nadpłacanie kredytu, szybciej pozbywasz się swojego zobowiązania lub zmniejszasz wysokość comiesięcznych rat. W konsekwencji całkowity koszt kredytu maleje. Zastanawiasz się, jak to działa?

Zacznijmy od tego, że decydując się na kredyt, zobowiązujesz się do tego, że zwrócisz do banku nie tylko pożyczony kapitał, ale i odsetki. Czym są owe odsetki? Stanowią one zapłatę na rzecz banku za to, że udzielił ci pożyczki. Im wyższe odsetki, tym droższy kredyt. Właśnie w ten sposób banki zarabiają na pożyczaniu pieniędzy. Jakie ma to znaczenie?

Otóż rata kredytowa, którą spłacasz, składa się z dwóch części:

• część kapitałowa – kwota, za pomocą której spłacasz pożyczony kapitał kredytu, 
• część odsetkowa – stanowi koszt kredytu.

Oznacza to, że z każdą ratą kredytową spłacasz zarówno jakąś część kapitału, jak i odsetki. Co więcej, w zależności od rodzaju rat kredytowych, stosunek części kapitałowej do części odsetkowej w racie jest różny:

• raty równe – na początku spłacasz przede wszystkim odsetki, tylko nieznacznie pomniejszając kapitał kredytu, z czasem ta proporcja ulega zmianie,
• raty malejące – co miesiąc spłacasz taką samą część kapitałową, natomiast część odsetkowa maleje, dzięki czemu wysokość oddawanej raty również się zmniejsza.

W teorii raty malejące są korzystniejszym rozwiązaniem dla kredytobiorców. Wynika to z tego, że odsetki naliczane są od pożyczonego kapitału. Im mniejszy jest kapitał, tym niższe są odsetki. A zatem im szybciej spłacasz kapitał, tym bardziej zmniejszają się odsetki. W rezultacie koszt kredytu jest mniejszy, a ty oddajesz do banku mniejszą kwotę. Natomiast w przypadku rat równych kwota pożyczonego kapitału zmniejsza się powoli, dlatego też odsetki są odpowiednio większe niż przy ratach równych.

Problem w tym, że nie każdy może sobie pozwolić na raty malejące. Wynika to z tego, że na początku spłacania kredytu taka rata jest wyższa i dopiero z czasem maleje. A dla wielu osób wyższa rata stanowi zbytnie obciążenie domowego budżetu, zwłaszcza w przypadku kredytów hipotecznych. Dlatego też decydują się na raty równe.

Jednak w takim przypadku również można zmniejszyć całkowity koszt kredytu. Wystarczy zdecydować się na nadpłatę kredytu hipotecznego. Tylko jak zrobić to w praktyce? I czy lepiej zdecydować się na spłatę kapitału, czy odsetek?

Co lepiej spłacić – kapitał czy odsetki?

Nadpłata kredytu gotówkowego czy hipotecznego sprawi, że oddasz bankowi mniej pieniędzy, niż wynikałoby to z pierwotnej umowy. Tylko, co lepiej nadpłacać? Kapitał czy odsetki? Odpowiedź jest jedna: powinieneś nadpłacać kapitał. Oznacza to, że nadpłata kredytu zawsze oznacza spłatę kapitału. Pamiętaj, że banki naliczają odsetki od kredytu hipotecznego czy innego, dynamicznie. Im mniejszy kapitał do spłaty, tym mniejsze odsetki.

Nadpłacając kapitał, zmniejszasz kwotę zadłużenia, od której naliczane są przyszłe odsetki. Z kolei mniejszy koszt kredytu w dłuższej perspektywie przekłada się na możliwość wcześniejszej spłaty zobowiązania. A zatem nie tylko oddajesz bankowi mniejszą kwotę, ale i szybciej pozbywasz się kredytu. Natomiast, gdybyś chciał nadpłacić odsetki, to w żaden sposób nie zmieniłoby to twojej sytuacji. Bank nadal naliczałby tę opłatę od pozostałego kapitału.

Jak nadpłacać kapitał?

Wiesz już, na czym polega nadpłacanie kredytów. A jako to wygląda w praktyce? Przede wszystkim kredyt możesz nadpłacać systematycznie lub sporadycznie. W tym pierwszym przypadku regularnie (np. co miesiąc, co kwartał) wpłacasz dodatkowe środki na poczet nadpłaty kapitału. Z kolei przy sporadycznym nadpłacaniu kapitału wpłacasz dodatkowe środki nieregularnie, w zależności od swoich możliwości finansowych.

Co jednak ważne, zawsze musisz poinformować swój bank, że zmierzasz nadpłacać kredyt. Po pierwsze, bank musi wyrazić na to zgodę. Po drugie, musi wiedzieć, że wpłacone przez ciebie pieniądze, ma przeznaczyć na spłatę kapitału. A zatem, jeśli zamieszasz nadpłacać kredyt, najpierw skonsultuj się z bankiem, by zrobić to poprawnie i skutecznie.  

Pamiętaj także, że czasami bank może naliczać dodatkowe opłaty za nadpłacanie kredytu. W takim przypadku może się okazać, że szybciej spłacasz kapitał, odsetki od tego kapitału są mniejsze, ale musisz ponosić inne opłaty. W rezultacie wcale nie oddajesz banki mniej i na całej operacji nic nie zyskujesz. Dlatego dokładnie sprawdź warunki umowy kredytowej, aby uniknąć niemiłej niespodzianki. A przede wszystkim sięgnij po kalkulator, ponieważ czasem nawet pomimo dodatkowej karnej opłaty i tak nadpłacanie kredytu ci się opłaci.

Do tego w wielu przypadkach karna opłata jest naliczana tylko w przypadku nadpłacania kapitału na początku umowy kredytowej. Wówczas po kilku latach możesz zacząć nadpłacać kredyt bez żadnych negatywnych konsekwencji.

Wyższa rata czy nadpłacanie kapitału – co wybrać?

Długość trwania umowy kredytowej zależy od wysokości rat kredytowych. Jeśli rata kredytowa ma być mniejsza, spłata kredytu musi zostać rozłożona na dłuższy okres. Analogicznie, jeśli możesz pozwolić sobie na wyższą ratę, czas spłaty kredytu będzie krótszy. A zatem może lepiej wybrać wyższą ratę zamiast nadpłacania kapitału? To zależy.

Wyższa rata kredytowa to większe obciążenie dla domowego budżetu. Jeśli zgodzisz się na ratę, która zabiera znaczną część twojej wypłaty, musisz liczyć się z tym, że wpadniesz w problemy finansowe. Wystarczy, że stracisz pracę, zachorujesz, lub spadną na ciebie inne niespodziewane wydatki. Do tego wzrost stóp procentowych również może wywindować wysokość twojej raty kredytowej do poziomu, w którym po jej zapłaceniu pozostanie ci niewiele środków na życie. Z tego względu musisz dokładnie przeanalizować, na jaką ratę cię stać, uwzględniając to, że z czasem twoja sytuacja materialna może się pogorszyć.

Patrząc z tej perspektywy, niższa rata kredytowa wydaje się bezpieczniejsza. Jednak przekłada się ona na dłuższy okres kredytowania i wyższy całkowity koszt zaciągania pożyczki. Natomiast możesz sobie z tym poradzić właśnie poprzez nadpłacanie kredytu. Jeśli masz nadwyżki w domowym budżecie, możesz przeznaczać je właśnie na nadpłacanie kapitału. To rozwiązanie ma przewagę nad wyższą ratą, ponieważ jest nieobowiązkowe. W okresie, gdy masz mniej środków lub masz inne, pilniejsze wydatki, po prostu nie nadpłacasz kredytu.

Podsumowując, decydowanie się na wyższą ratę jest dobrym rozwiązaniem, o ile pozostawiasz sobie pewien bufor bezpieczeństwa i nie nadwyrężasz domowego budżetu. W przeciwnym razie postaw na niższą ratę i staraj się nadpłacać kredyt, gdy tylko masz taką możliwość.   

Podsumowanie: Nadpłata kredytu – kapitał czy odsetki?

Nadpłata kredytu sprowadza się do nadpłacania kapitału, czyli głównej części zobowiązania. Oznacza to, że każda taka dodatkowa wpłata zmniejsza saldo zadłużenia, a co za tym idzie – obniża sumę przyszłych odsetek, jakie nalicza bank. Decyzja o nadpłacie kredytu powinna zależeć od twojej indywidualnej sytuacji finansowej i warunków umowy kredytowej. Rozważ ten krok, zwłaszcza gdy posiadasz oszczędności lub możesz pozwolić sobie na dodatkowe wydatki. Kapitał możesz nadpłacać systematycznie, np. co miesiąc lub co kwartał, lub nieregularnie, gdy uzbierasz większą kwotę. Przed podjęciem decyzji warto sprawdzić, czy bank nie pobiera dodatkowych opłat za nadpłacanie kredytu i przeliczyć, ile dokładnie takie rozwiązanie pozwoli ci oszczędzić.