Obligacje czy lokata - w co lepiej inwestować?

Obligacje i lokata bankowa – podstawowe informacje

Wiele osób zastanawia się nad tym, czy obligacje, czy lokata bankowa będą lepszym wyborem inwestycyjnym. Co do zasady, obie strategie działania uznawane są za obarczone relatywnie niskim ryzykiem inwestycyjnym. Z jednej strony mogą stanowić dobre zabezpieczenie oszczędności przed utratą ich wartości, a z drugiej strony nie powinniśmy liczyć na wysoki zysk z tego typu lokowania kapitału. To opcje dla inwestorów, którzy cenią sobie spokój, stabilizację i nie oczekują szybkiego pomnożenia kapitału. 

Więcej o tym, czym są obligacje, przeczytasz w jednym z naszych wcześniejszych poradników. W dużym skrócie są to dłużne papiery wartościowe, które emituje się w seriach. Zgodnie z klasyfikacją są instrumentem rynku kapitałowego. Inwestor kupuje obligacje, a ich emitent zobowiązany jest do spełnienia świadczenia pieniężnego (odkupienia obligacji) w określonym czasie i po określonej stawce. Ze względu na rodzaj emitenta, obligacje mogą być: skarbowe, korporacyjne czy też komunalne. Ze względu na termin wykupu, wyróżnia się obligacje: krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe i wieczyste. W ostatnich miesiącach na znaczeniu zyskują m.in. obligacje indeksowane inflacją. W długiej perspektywie czasu jeszcze lepiej chronią one kapitał, ponieważ zyski obejmują nie tylko oprocentowanie, ale również inflację. To gwarancja, że inwestor nie straci.

Nominalna cena jednej detalicznej obligacji skarbowej to 100 zł. To sprawia, że te dłużne papiery wartościowe są łatwo dostępne dla wielu odbiorców. Dobrze sprawdzają się w długoterminowym oszczędzaniu. Mowa oczywiście o obligacjach emitowanych przez Ministra Finansów, do których wykupu zobowiązuje się Skarb Państwa.

Zupełnie innym instrumentem finansowym jest lokata bankowa. To prostszy instrument oferowany przez instytucje finansowe, który najlepiej sprawdza się przy krótkoterminowym oszczędzaniu. Polega on na wpłaceniu określonej kwoty środków pieniężnych na lokatę z podanym oprocentowaniem. To ostatnie wskazuje na to, o ile wzrośnie kapitał po zakończeniu lokaty. W czasach wysokiej inflacji, jest to jeden ze sposobów na ograniczenie jej negatywnych skutków i na zabezpieczenie zgromadzonych oszczędności przed spadkiem ich wartości. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że wypłacenie środków z lokaty przed upływem jej terminu sprawi, że inwestor poniesie niepotrzebne straty. W naszych poradnikach pisaliśmy już o tym, czy lokaty bankowe się opłacają oraz jaka jest różnica w zestawieniu lokata a konto oszczędnościowe. Zachęcamy do zapoznania się z tymi materiałami.

Szczegółowa charakterystyka detalicznych obligacji oszczędnościowych

W tym miejscu warto nieco więcej słów poświęcić detalicznym obligacjom oszczędnościowym.

Jak widać, dostępne są obligacje o różnej długości okresu wykupu. Przykładowo można zdecydować się na inwestowanie krótkoterminowe w obligacje 3-miesięczne (OTS), obligacje roczne (ROR), obligacje 2-letnie (DOR). Alternatywą są długotrwałe inwestycje, które umożliwiają m.in.: obligacje 4-letnie (COI), obligacje 10-letnie (EDO), obligacje rodzinne (ROD). 

Ciekawym wyborem są obligacje detaliczne indeksowane inflacje. Polegają one na tym, że oprocentowanie jest równe wskaźnikowi inflacji oraz posiada stałą marżę, co jeszcze lepiej zabezpiecza potrzeby inwestora i chroni jego kapitał przed utratą wartości. W ostatnich latach dużym zainteresowaniem cieszą się obligacje rodzinne, które przeznaczone są dla osób pobierających świadczenie 800+. Dostępne są w preferencyjnych warunkach zakupu oraz z wyższym oprocentowaniem rocznym, co przekłada się na większe zyski z kapitału.

Obligacje a lokata – podobieństwa

Podejmując decyzję, co będzie lepsze, lokata czy obligacje, warto dostrzegać podobieństwa pomiędzy tymi instrumentami finansowymi. W obu przypadkach inwestor lokuje swoje środki na określony czas, przy czym różni się on w zależności od rodzaju obligacji czy też oferty lokaty bankowej. W obu przypadkach za spełnienie tego warunku otrzymuje się określone odsetki. Po upływie terminu obligacji lub lokaty bankowej inwestorowi wypłacane są zainwestowane przez niego środki. To sprawia, że oba instrumenty finansowe charakteryzują się niskim ryzykiem inwestycyjnym i mogą być traktowane jako zabezpieczenie środków na czas wysokiej inflacji i nie tylko

Zarówno obligacje skarbowe, jak i lokaty oferowane są w bankach. To kolejne podobieństwo pomiędzy tymi instrumentami. Jednocześnie należy wiedzieć o tym, że za dystrybucję obligacji korporacyjnych odpowiadają domy maklerskie, które pośredniczą również w przypadku inwestycji giełdowych. Przy okazji dowiedz się, jak inwestować na giełdzie. Obligacje i lokaty mogą mieć podobne oprocentowanie, przy czym przy tych pierwszych zdecydowanie częściej obserwuje się opcję oprocentowania zmiennego. 

W obu przypadkach zyski podlegają oprocentowaniu 19%, czyli podatkowi Belki, o czym nieco więcej w dalszej części artykułu. Podobne dla obu instrumentów jest to, że wymagają one zamrożenia kapitału na dany okres czasu, a kapitalizacja odsetek następuje zgodnie z ofertą. Przedwczesne zakończenie lokaty lub wykup obligacji skutkuje utratą całości lub części wypracowanych zysków na kapitale. To kluczowe podobieństwa, które zachodzą pomiędzy obligacjami i lokatami bankowymi. Zdecydowanie więcej różni oba instrumenty finansowe.

Wpływ podatku Belki na ostateczny zysk i możliwości jego optymalizacji

Inwestowanie w Polsce wiąże się z występowaniem obowiązku podatkowego. Zarówno zyski z lokat bankowych, jak i obligacji skarbowych, podlegają podatkowi Belki. W praktyce oznacza to, że inwestor musi zapłacić 19% zryczałtowanego podatku od zysków kapitałowych. To sprawia, że stopa zwrotu z tych inwestycji odpowiednio maleje. Ze względu na ich bezpieczeństwo wciąż jednak są chętnie wybierane przez wielu Polaków, choćby po to, aby amortyzować negatywne skutki inflacji na wartość zgromadzonego kapitału.

Inwestor nie musi pamiętać o konieczności odprowadzenia podatku. Odpowiadają za to bank oferujący lokatę lub emitent obligacji. W obu przypadkach dzieje się to automatycznie w momencie wypłaty środków z instrumentu finansowego czy też w momencie zakończenie lokaty lub ustalonego terminu wykupu obligacji.

Jednym ze sposobów optymalizacji kosztów podatkowych w celu zwiększenia realnej stopy zwrotu, jest inwestowanie na koncie IKE-Obligacje w ramach Indywidualnego Konta Emerytalnego. Umożliwia ta zakup obligacji i przechowanie ich przez wiele lat. Jeżeli wypłata środków nastąpi dopiero po ukończeniu 60. roku życia, to automatycznie zyski kapitałowe są całkowicie zwalniane z podatku Belki. To ciekawa alternatywa dla osób, które planują długoterminowe inwestycje i nie przewidują konieczności wcześniejszej wypłaty kapitału.

Obligacja a lokata – różnice

Przejdźmy do zestawienia obligacje a lokata pod kątem różnic, które pomiędzy nimi zachodzą. Pierwsza z nich występuje w okresie trwania inwestycji. W przypadku lokat bankowych, najczęściej obserwuje się oferty obejmujące okres roku. W przypadku obligacji częściej spotyka się termin 1-3 lata. Ponadto obligacje charakteryzują się lepszym oprocentowaniem, zwłaszcza gdy postawi się na dokumenty dłużne korporacyjne. Szansa na większy zysk idzie wówczas parze ze wzrostem ryzyka inwestycyjnego. 

Kolejną różnicą jest to, że w przypadku obligacji łatwiej wyjść z inwestycji w trakcie jej trwania. Wybrane obligacje można sprzedać szybciej i zachować wypracowane odsetki. W przypadku lokaty bankowej przedwczesne jej zakończenie sprawia, że klienci w większości przypadków tracą wygenerowany zysk. Obligacje oferowane są również ze zmiennym oprocentowaniem, które jest dostosowywane do warunków rynkowych. Wśród lokat wciąż stosuje się głównie oprocentowanie stałe.

Same lokaty bankowe posiadają zabezpieczenie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na poziomie do 100 000 euro. Obligacje charakteryzują się różnego rodzaju zabezpieczeniami, w tym m.in.: cesjami, gwarancjami, hipoteką, zastawami i poręczeniami. Warto się z nimi zapoznać przed podjęciem wiążącej decyzji inwestycyjnej. Kolejna różnica dotyczy obligacji korporacyjnych, których dystrybucją zajmują się domy maklerskie, więc do ich zakupu niezbędne jest posiadanie otwartego rachunku maklerskiego.

W przypadku obligacji inwestor może liczyć na wypłacanie odsetek w regularnych odstępach czasu, np. co trzy miesiące lub co pół roku. Lokata bankowa charakteryzuje się tym, że odsetki wypłacane są po jej zakończeniu. Z drugiej strony lokatę można przedłużyć, a obligacje należy sprzedać w terminie ustalonym w umowie ich zakupu. Różnica obejmuje również podstawę prawną obu instrumentów finansowych. Lokaty bankowe regulowane są przez Prawo bankowe, a obligacje przez Ustawę o obligacjach.

Elastyczność inwestycji: warunki wcześniejszego wykupu i płynność środków

Oba instrumenty finansowe różnią się nieco płynnością środków oraz warunkami wcześniejszego wykupu.

Wcześniejszy wykup obligacji skarbowych wiąże się z koniecznością zapłaty 19% podatku Belki oraz naliczeniem dodatkowej opłaty stałej. Ta różni się w zależności od emisji obligacji i może wynosić nawet od kilkudziesięciu groszy do kilku złotych. Opłata ta potrącana jest z uzyskanych odsetek. W związku z tym inwestor nie musi obawiać się utraty części kapitału czy też całości wypracowanego zysku. Każda sytuacja wymaga przeprowadzenia indywidualnych obliczeń.

Lokaty bankowe mają swój własny regulamin i warunki. Największe korzyści otrzymuje się, pozostawiając środki przez cały okres ich trwania. W przypadku szybszego zerwania lokaty może okazać się, że inwestor straci cały wypracowany zysk (odsetki). Pod tym względem obligacje wyglądają nieco lepiej, jednak są mniej płynne. W ich przypadku wyjęcie środków może być nieco bardziej kłopotliwe. 

Detaliczne obligacje skarbowe nie mogą podlegać sprzedaży na rynku wtórnym, w tym m.in. na giełdzie GPW Catalyst. Wpływa to bezpośrednio na ich mniejszą płynność. W tym obszarze lepiej wypadają obligacje hurtowe, które można sprzedawać na rynku wtórnym. Zawsze jednak warto rozważyć plusy i minusy danego typu instrumentu finansowego oraz związanych z nim inwestycji.

Gwarancje bezpieczeństwa: Bankowy Fundusz Gwarancyjny a Skarb Państwa

Porównując obligacje i lokatę oszczędnościową warto zwrócić uwagę także na różnice, która występuje w gwarancjach tych instrumentów i produktów. 

Obligacje detaliczne skarbowe są gwarantowane przez Skarb Państwa i zabezpieczone jego całym majątkiem. W praktyce oznacza to najwyższy stopień bezpieczeństwa przy inwestycjach lokowanych w polskiej walucie. Ryzyko braku wykupu obligacji wystąpiłoby dopiero w przypadku ogłoszenia przez Polskę upadłości. Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku obligacji korporacyjnych, które nie podlegają żadnym gwarancjom i tym samym ich zakup obarczony jest większym ryzykiem.

Lokaty bankowe zabezpieczane są przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) do kwoty 100 000 euro. Tego typu depozyt bankowy gwarantuje bezpieczeństwo środków wpłacanych przez klientów. Jest tu jednak ograniczenie kwotowe, dlatego zawsze warto mieć to na uwadze. Co do zasady jednak, zarówno obligacje skarbowe, jak i lokaty bankowe traktowane są jako bezpieczne instrumenty finansowe.

Praktyczne aspekty zakupu i zamiany obligacji skarbowych

Zakup obligacji skarbowych jest relatywnie prosty. Można to zrobić za pośrednictwem strony internetowej obligacjeskarbowe.pl, za pomocą bankowości elektronicznej lub w oddziałach banku PKO BP. Są łatwo dostępne, ponieważ nominalna cena jednej obligacji to 100 zł. Jednocześnie zakup nie wiąże się z dodatkowymi kosztami transakcyjnymi, a prowadzenie rachunku obligacji detalicznych jest całkowicie darmowe. 

Z punktu widzenia inwestora ciekawym rozwiązaniem jest też system zamiany obligacji. Polega on na tym, że środki zgromadzone na kończących się obligacjach są reinwestowane w zakup nowych po korzystniejszej cenie zamiany na poziomie 99,90 zł. Daje to dodatkowy zysk na poziomie 10 groszy od obligacji, co przy większej skali nabiera na znaczeniu. W przypadku opisywanych przez nas obligacji detalicznych obligatariuszem jest Skarb Państwa i to on gwarantuje wykup tych dłużnych papierów wartościowych. Emitentem obligacji skarbowych jest Minister Finansów.

Co lepsze obligacje czy lokata?

Wiele osób zastanawia się nad tym, w co inwestować w czasie inflacji. Wówczas liczymy już nie tylko na zysk, ale przede wszystkim na zabezpieczenie kapitału. Co jest lepsze? Lokaty czy obligacje skarbowe? Tak naprawdę nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zarówno lokata terminowa, jak i obligacje skarbowe, charakteryzują się względnym bezpieczeństwem oraz niskim potencjalnym zyskiem. Dobrze zabezpieczają środki, ale ograniczają możliwość ich pomnożenia w krótkim czasie. W obu instrumentach finansowych należy uzbroić się w cierpliwość i z dużą dokładnością można kalkulować przyszłe zyski. 

Z doświadczenia wiemy, że dobrym wyborem jest dywersyfikacja portfela inwestycyjnego. W jej ramach warto wybrać zarówno lokatę terminową, jak i obligacje, przy czym nie musimy ograniczać się tylko do obligacji skarbowych. Coraz większą popularnością wśród inwestorów cieszą się obligacje korporacyjne. Jeżeli zastanawiasz się nad tym, czy lokata terminowa, czy obligacje, to warto skonsultować się ze specjalistą oraz dokładnie przeanalizować wady i zalety obu strategii. Wszystko po to, aby wybrać mądrze i z korzyścią dla swojego majątku.

Łukasz GłębockiZobacz artykuły autora

Data dodania: 31.10.2023

Aktualizacja: 27.08.2025